|
Hayvan yetiştiriciliğinde antibiyotiklerin kullanımı
Antibiyotikler 1950’lerden beri hayvan üretilen
çiftliklerde rutin olarak kullanılmaktadır. İnsanlarda
kullanılan aynı sınıf antibiyotikler sıklıkla
hayvanlarda kullanılmaktadır. Genellikle, dünyada
üretilen antibiyotiklerin yarısı hayvanlarda
kullanılmakla birlikte, bazı ülkelerdeki hayvanlarda
antibiyotik tüketimi insanlardaki tüketimi aşmaktadır.
ABD’de hayvanlardaki antibiyotik kullanımı toplam
antibiyotik tüketiminin yüzde seksenini (%80)
oluşturmaktadır. Antibiyotikler temel olarak ya da
yaygın olarak hayvan yetiştiriciliğinde hastalıkların
tedavisi, hastalıkların önlenmesi ve kontrolü ile
büyümeyi hızlandırmak için kullanılmaktadır.
Antibiyotik direnci: yaklaşan bir halk sağlığı krizi
Antibiyotik direnci, bakteriler antibiyotiklere karşı
dirençli hale geldiklerinde ortaya çıkar. Bu dirençli
bakteriler tedavisi çok daha zor olan enfeksiyonlara
neden olur. Yeni ilaçların formüle edilememesiyle de
birleşince, “bilinen modern ilaçların sonu olabilecek”
önemli bir halk sağlığı krizi ortaya çıkabilir.(1)
Dünyada üretilen antibiyotiklerin yaklaşık yarısı,
hastalıkların tedavisinden ziyade büyümeyi hızlandırmak
ve hastalıkları önlemek amacıyla tarımda
kullanılmaktadır. Bu aşırı kullanım da antibiyotik
dirençli bakterilerin daha fazla artmasına neden
olmaktadır.
Antibiyotik direnci nedir ve nasıl yayılır?
Antibiyotik direnci, bakterilerin antibiyotik
kullanımına dirençli hale gelmesiyle ortaya çıkar.
Antibiyotik direncinden söz ettiğimizde, bakterilerden
ve antibiyotiklere karşı bağışıklığı olan
mikroorganizmalardan bahsettiğimiz anlaşılmalıdır.
Bu dirençli bakteriler boğaz ağrısı, idrar yolları
enfeksiyonları veya E-coli gibi tedavisi daha zor olan
enfeksiyonlara neden olurlar. Bunların yanı sıra
antibiyotik direnci kalça protezleri veya sezaryen gibi
rutin sayılabilecek operasyonlarda ölümcül sonuçlara
neden olabilir.
Sözkonusu bakteriler, kontamine gıdaların tüketilmesi,
hayvanlarla doğrudan temas, veya kirlenmiş su veya
toprak gibi çevresel yayılımlar aracılığıyla yayılırlar.
Antibiyotik direnci neden bir sorundur?
Antibiyotik direnci tıbbi giderlerin artmasına,
hastanede kalış sürelerinin uzamasına ve artan ölümlere
yol açmaktadır.
Antibiyotikle yetiştirilen hayvanların etinin
yenmesinin tehlikesi nedir?
Yapılan analizlerin hepsinde et ve kümes hayvanlarının
antibiyotik dirençli bakteriler ile kontamine olduğu
görülmüştür. Antibiyotik- dirençli bakteri taşıyan
gıdaların insanlar tarafından tüketiminin ilaca-
dirençli enfeksiyonlara yol açtığını gösteren kuvvetli
kanıtlar vardır.
Türkiye’de Antibiyotik Kullanımı ile Antibiyotiğe
Dirençli Bakteri Varlığı
Türkiye’de antibiyotiklerin hayvanlarda tedavi amaçlı
kullanımı dışında, büyümeyi hızlandırmak, hastalıkları
önlemek amacıyla sürekli kullanılması yasaklanmıştır.
Ancak, denetimler yeterli olmadığı için antibiyotiklerin
bilinçsizce, gelişigüzel ve konuyla ilgili yasal
düzenlemelere aykırı kullanımının yaygın olduğunu ortaya
koyan araştırmalar vardır. Ne yazık ki, Türkiye’de
büyükbaş hayvanlarla ve tavuklar üzerinde yapılan
araştırmalarda görülen yüzlerce bakterinin yüzde
yetmişten fazlasının antibiyotiğe dirençli olduğu
vurgulanmaktadır.
Bununla birlikte, Türkiye’de ulusal antibiyotik kalıntı
izleme programı ile ulusal antibiyotik direnci izleme
programı bulunmadığı belirtilmektedir.
Hasta hayvanların antibiyotiğe gereksinimi yok mu?
Hasta hayvanlara gerektiğinde antibiyotik verilebilir.
Ancak, antibiyotiklerin büyümeyi hızlandırma ve
hastalıklardan koruma amacıyla gereksiz yere rutin
olarak kullanımı antibiyotik direncine neden olur.
ÇÖZÜM: ANTİBİYOTİKLERİ GIDAMIZDAN ÇEKİN
Antibiyotik direnci günümüzde karşı karşıya olduğumuz
küresel sağlığa yönelik en büyük tehditlerden biridir.
Yenileri ortada yokken mevcut antibiyotiklerin çok büyük
miktarlarda kullanılması, yüksek oranda dirençli
bakterilerin, ya da ‘süperböceklerin’ ortaya çıkışlarını
hızlandırmış durumdadır. Antibiyotiğe dirençli
enfeksiyonlar dünyanın her yerinde yayılmaktadır. Eğer
acilen harekete geçilmezse basit kesikler ve çiziklerin
bir kez daha öldürebileceği bir gelecekle karşı karşıya
kalabiliriz.
Tarımda ANTİBİYOTİK kullanımının 2030’a kadar üçte iki
oranında artması beklenmektedir.
63,200 tondan 105,600 TONA.
Küresel restoran zincirleri ne yapabilir?
Çokuluslu restoran zincirleri antibiyotiklerin tarımsal
kullanımında bir azalmayı harekete geçirmek için güçlü
bir konumdadır,tek başına yasal değişikliklere nazaran
daha hızlıdır. Dünya çapındaki 100,000’in üzerinde satış
noktası ileMcDonald’s, Subway ve KFC büyük etki için
kullanılabilecek ikmal zincirleri üzerinde etki
sahibidir.
Restoran zincirleri insan tıbbında kullanılan
antibiyotiklerin düzenli kullanımı olmaksızın
yetiştirilen hayvanların etlerini kaynak olarak
kullanmalıdır.
Adı geçen küresel restaurant zincirlerinin alacakları
önlemlerle kullanılan etlerde antibiyotik kalıntısının
olmadığı güvenini sağlayıncaya kadar, tüketicilere bu
restaurant zincirlerinde yemek yenmemesi çağrısında
bulunuyoruz.
Eylemler Neden Küresel Olmak Zorunda?
Yüzyılın sonuna kadar antibiyotik direnci yüzünden
ölümlerin milyonlara ulaşacağı tahmin edilmektedir.
Antibiyotik direnç AMR’nin en acil tipidir. Antibiyotiğe
dirençli bakteriler ulusal sınırlardan on binlerce
şekilde rahatça geçer. Antibiyotiklerin kullanımı
antibiyotik direncini artırır. Bir ya da iki ülkede
antibiyotiklerin kullanımını azaltmak bu küresel krizle
mücadelede çok az şey yapar. Bu nedenle,
antibiyotiklerin , rutin olarak hastalıkların önlenmesi
ve kontrolü ile büyümeyi hızlandırmak için kullanımına
izin verilmemelidir. Yalnızca, hastalanan hayvanları en
bilinçli şekilde tedavi etmek amacıyla kullanılmalıdır.
Doğru ve sürdürülebilir olan, hayvanların hastalanmaması
için koruyucu hayvan sağlık hizmetlerine ağırlık
verilmesidir. Bu önlemler, tüm ülkelerde ve küresel
olarak alınmalıdır. Ayrıca, bu konuda tüm Dünyada
tüketici örgütleriyle diğer demokratik kitle örgütleri
tarafından eylemler yapılarak sorun küresel olarak
çözülmelidir.
2050’ye kadar antibiyotik direncine bağlı yıllık ölüm
oranları tahmini:
Kuzey Amerika’da 317.000, Latin Amerika’da 392.000,
Avrupa’da 390.000, Afrika’da 4.150.000, Avustralya’da
22.000, Asya’da 4.730.000.
Tüketici Hakları Derneği olarak Gıda, Tarım
Hayvancılık Bakanlığını göreve çağırıyoruz ve diyoruz
ki;
●
Ulusal Antibiyotik Kalıntı
İzleme Programı ile Ulusal Antibiyotik Direnci İzleme
Programı acilen oluşturulsun
●
Gıdada, insanda, hayvanda,
toprakta, suda, havada antibiyotiğe direnç kazanmış
bakteri istemiyoruz.
●
İnsanlığın ve doğanın
başbelası olan dirençli bakterileri hortlatan
antibiyotik kullanımına son!..
●
Hayvanlarda antibiyotik
kullanımına değil, koruyucu hayvan sağlık hizmetlerine
ağırlık verilsin.
●
Antibiyotiksiz inek,
antibiyotiksiz tavuk, antibiyotiksiz balık !..
●
İneklere, tavuklara,
balıklara özgürlük !..
●
Gıdada antibiyotik
kalıntısına son!..
●
Antibiyotiksiz hayvan,
antibiyotiksiz gıda, sağlıklı gıda istiyoruz.
●
Antibiyotik dirençli
bakteriyi hortlatan antibiyotik kalıntısına son!..
●
Antibiyotik kalıntılı gıda
tüketmek istemiyoruz!..
●
Vücudumuzda antibiyotiğe
direnç kazanmış bakteri istemiyoruz!..
●
Antibiyotiğe dirençli
bakteri nedeniyle hastalanmak istemiyoruz!..
●
Antibiyotikleri gıdamızdan
çekin!..
●
Basınımız ve kamuoyuna saygıyla duyurulur.
Turhan ÇAKAR
Genel Başkan
|
