|
28 Eylül 2015 günü
başlayacak olan 2015-2016 eğitim öğretim yılında 18
milyon öğrencinin sayısal olarak önemli bir kesimi,
satın aldıkları okul çantaları, giyim, ayakkabı ve
kırtasiye malzemelerindeki kanserojen kimyasallar
nedeniyle büyük tehlike altındadır.
Tüketici Hakları Derneği olarak piyasada yaptığımız
gözlem ve incelemelerde, özellikle uzak doğu
ülkelerinden gelen ya da merdiven altında üretilen okul
çantası ve kırtasiye malzemelerinin güvensiz
olabileceğine tanık olduk. Çünkü, söz konusu bu
ürünlerin çoğunda ürünün üreticisinin ya da ithalatçının
açık adları ve iletişim bilgileri, ürünün markası ve
menşei belirtilmemiştir. Ayrıca, bu ürünler genellikle
çok renkli görünümdedir. Özellikle de bu ürünlerde
çocukların sevdiği çizgi film karakterlerine yer
verilmiştir.
ÖĞRENCİLERİN KULLANACAKLARI BU ÜRÜNLERDEKİ TEHLİKELER
NELERDİR?
Okul Çantalarında (ana okul çantaları, sırt
çantaları, spor ve beslenme çantaları ve kapları, çekçek
çantaları) kullanılan kimyasal maddeler ve
tehlikeleri: Okul çantalarında azo renklendiriciler
ve azo boyar maddeler kullanılmaktadır. Bu kimyasal
maddeler kanserojen ve alerjen etkilere sahiptirler.
Beslenme çantalarında ayrıca fitalatlar da
kullanılmaktadır. Fitalatlar da kanserojen etkiye
sahiptirler.
Önlük, çorap, pantolon ve öğrencilerin kullandığı
diğer giyim eşyalarında bulunan kimyasallar ve
tehlikeleri: Bu giysilerde azo renklendirici ve azo
boyar maddeler, kadmiyum ve nikel gibi ağır metaller,
organostanik bileşikler kullanılmaktadır. Azo boyar
maddeler ve azo renklendiriciler kanserojen, alerjen
etkiye sahiptirler. Ağır metaller ise insan vücuduna
geçince iç organlarda (böbreklerde, karaciğerde ve
eklemlerde) birikirler. Kadmiyum, böbrek
fonksiyonlarının bozulmasına, mide ve karaciğer
zedelenmesine, kemik erimesine, hipertansiyona, mide
bulantısına, kusma ve ishale neden olur. Kadmiyum,
ayrıca, bel ve kas ağrılarına, kemik yumuşaması ve
zedelenmesine, kemik kırıklarına, kilo kaybı ve görme
bozukluklarına neden olur. Akciğer ve prostat
kanserlerinin oluşumunda da kadmiyumun etkisi kesin
olarak kanıtlanmıştır. Nikel ise deride kaşıntı, tahriş,
egzema ve alerji gibi rahatsızlıklara, boğaz ve akciğer
kanserlerine neden olmaktadır. Organostanik kalay
bileşikleri ise sinir sistemini etkileyen
kimyasallardır.
Deri ile temas edecek giysi ve iç çamaşırlarda
kullanılan kimyallar ve tehlikeleri: Bu tür giysi ve
iç çamaşırlarda alev geciktiriciler kullanılmaktadır. Bu
kimyasallar bağışıklık ve üreme sistemini olumsuz
etkilemektedir.
Ayakkabıda kullanılan kimyasallar ve tehlikeleri:
Azo renklendiriciler ve azo boyar maddeler ile
fitalatlar kullanılmaktadır. Bu kimyasallar kanserojen
etkiye sahiptirler ( yukarıda belirtildi).
Okul kırtasiye ürünlerinde (kalem kutular,
kalemlikler, makaslar, maket bıçakları, kalemtraşlar,
zımbalar, dosya grupları, pastel ve suluboyalar, renkli
silgi ve renkli kalemler, kaplama kağıtları ve diğer
kırtasiye ürünleri) kullanılan kimyasallar ve
tehlikeleri: Azo renklendiriciler ve azo boyar
maddeler ile fitalatlar kullanılmaktadır. Bu tehlikeli
kimyasal maddeler, yukarıda da belirtildiği gibi
kanserojen etkiye sahiptirler.
Tehlikeli kimyasalların kullanımına izin verilen
oranlar: Gümrük ve Ticaret Bakanlığının 14 Ocak 2015
tarihli Resmi Gazetede yayımladığı “Bazı Tüketici
Ürünlerinin Tehlikeli Madde İçeriğine Yönelik Piyasa
Gözetimi ve Denetimine İlişkin Tebliğ”e göre;
öğrencilerin kullandığı çanta, giysi, ayakkabı,
kırtasiye malzemelerinde ağırlıkça %0,003 oranı
üzerindeki azo renklendiriciler ve azo boyar
maddelerinin kullanımı yasaktır. Aynı maddelerin %0,1’in
üzerindeki oranda fitalatların kullanımı yasaktır.
%0,01’e eşit veya yüksek oranda kadmiyumun kullanımı
yasaktır. Deriyle temas edecek giysi ve iç çamaşırlarda
alev geciktirici kullanımı tamamen yasaktır.
GÜVENSİZ ÜRÜNLERLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEME NEYİ
GEREKTİRİYOR?
Ürün güvenliği ile ilgili 29.06.2001 tarihinde kabul
edilen 4703 Sayılı “Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın
Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun”a göre,
piyasaya güvensiz ürün sürülemez. Piyasa gözetimi ve
denetimi ile ilgili yetkili kuruluşlar tarafından
piyasaya güvensiz ürünlerin sürüldüğü tespit
edildiğinde, bu ürünlerin piyasadan toplatılması ve
ürünlerin taşıdıkları risklere göre kısmen ya da tamamen
bertaraf edilmesi yetkili kuruluşlarca sağlanır. Ayrıca,
yetkili kuruluşlar, alınan bu önlemlerin ülke genelinde
dağıtımı yapılan iki gazeteyle ülke genelinde yayın
yapan iki televizyon kanalında risk altındaki
tüketicilere duyurulmasını sağlar. Yasa kapsamında var
olan görev ve sorumlulukla ilgili yetkili kuruluş olan
Gümrük ve Ticaret Bakanlığının aynı doğrultuda
düzenlemiş olduğu bir yönetmelikte mevcuttur.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI NE YAPTI NE YAPMADI NE
YAPMALI?
Eski Gümrük ve Ticaret Bakanı Nurettin Canikli ile
şimdiki Gümrük ve Ticaret Bakanı yaptıkları
açıklamalarda 2015 yılında denetim yaptıklarını ve
denetimlere devam ettiklerini, numune toplayıp analiz
yaptırdıklarını ve analizleri yapmaya devam ettiklerini
belirtmişlerdir.
Yapılan bu denetimler ve analizler sonucunda da belli
miktarda okul kıyafeti, ayakkabı ve kırtasiye ürünün
güvensiz ve teknik düzenlemeye aykırı olduğu
belirtilmiştir.
Bakanlığın yapmadıkları:
1. İlgili Bakanlık tarafından bugüne kadar güvensiz ve
teknik düzenlemeye aykırı olduğu tespit ürünlerin ne
olduğu hakkında bir açıklama yapılmamıştır.
2. Ürünlerdeki güvensizlikler ve teknik düzenleme
aykırılıklarının neler olduğu açıklanmamıştır.
3. Güvensiz ürünlerin imalatçılarının ya da
ithalatçılarının adları ve iletişim bilgileri hakkında
açıklama yapılmamıştır.
4. Güvensiz ürünlerin markalarının ve menşeilerinin ne
olduğu hakkında açıklama yapılmamıştır.
5. Güvensiz olduğu tespit edilen ürünlerden ne kadarının
toplatıldığı ya da bertaraf edildiği hakkında bilgi
verilmemiştir.
Bakanlık, yukarıda belirtilen 5 nokta hakkında risk ve
tehlike altında olan öğrencilere ve onların velilerine
bugüne kadar bilgi vermediği için güvensiz ürünleri
kullanmak durumunda kalacak olan öğrenciler büyük
tehlike altında olacaktır. Ayrıca, güvensiz ve teknik
düzenlemesine aykırı olan ürünler nedeniyle de öğrenci
velileri haklarını arayamayacakları için mağdur
olacaklardır.
Bakanlık ne yapmalı?
Öğrencilerin kullanımında olan güvensiz ürünlerin geri
alınması sağlanarak, öğrencilerin tehlikeden
kurtarılması konusunda Bakanlık ivedilikle bu durumda
olan öğrenci ve velilerini yukarıdaki beş maddeyle
ilgili bilgilendirmelidir. Ayrıca, öğrenci velilerinin
güvensiz ve aynı zamanda teknik düzenlemesine aykırı
olan ürünlere ödedikleri bedelin kendilerine iade
edilmesi ya da güvensiz ürünün güvenli bir ürünle
değiştirilmesi sağlanmalıdır.
Velilerden ve öğrencilerden geri alınacak olan güvensiz
ürünleri üreten ya da ithal eden firmalara yasal
hükümlere göre gerekli yaptırımlar uygulanmalıdır.
Söz konusu okul ve kırtasiye malzemelerinin ambalajları
üzerinde üretici, ithalatçı firmaların adı ve iletişim
bilgileri ile ürünün markası ve menşei yazılmamışsa, bu
tür malzemeleri ellerinde bulunduran tüketiciler
Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Yönetmeliğine aykırılık
nedeniyle, ödemiş oldukları bedeli satıcılardan geri
isteyebilirler. Tüm bu konularla ilgili olarak veli ve
öğrencilerimiz Tüketici Hakları Derneğinden bilgi
alabilirler.
Basınımıza ve halkımıza saygıyla duyurulur.
|
