|
Tüketici
Hakları Derneği'nden ( THD ) Van Depremi Açıklaması
● TÜKETİCİ HAKLARI DERNEĞİ’NDEN (THD) VAN DEPREMİ AÇIKLAMASI…
● THD, DEPREMZEDELERİN ZARARLARIN TAZMİNİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK HUKUKİ
YOLLARI AÇIKLADI.
● THD, “DEPREMZEDELER ZARARLARI İÇİN DEVLETE KARŞI DA DAVA AÇABİLİRLER”…
● DEPREMDE BİNALARI YIKILAN, ZARAR GÖREN YURTTAŞLAR, BÖLGEDE İMAR VE
DENETİM YETKİSİNİ ELİNDE BULUNDURAN VAN VE ERCİŞ BELEDİYELERİ’NE VE AYRICA
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞINA KARŞI TAZMİNAT DAVASI AÇABİLECEK…
● DEPREM NEDENİYLE YARALANAN YA DA YAKINLARI VEFAT EDEN DEPREMZEDELER,
İDAREYE KARŞI ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNDE MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASI
AÇABİLECEKLER.
● HİZMET BİNASI, HASTANE, OKUL, LOJMAN GİBİ KAMU BİNALARIN YIKILMASI
NEDENİYLE YARALANAN YA DA YAKINI VEFAT EDEN DEPREMZEDELER İLGİLİ KAMU
KURULUŞLARINA KARŞI DAVA AÇABİLECEK.
|
|
Tüketici Hakları Derneği (THD) Van depremi ile ilgili yazılı bir açıklama
yaptı. Dernek genel merkezinden yapılan açıklamada depremden zarar gören
depremzedeler için başvurulabilecek hukuksal yollar açıklandı.
THD açıklamasında “vergisini ödeyen ve bunun karşılığında kamu
hizmetlerinin kullanıcısı olan tüketicilerin, devletin (idarenin) kamu
hizmet sunumundaki kusurlarından kaynaklanan mağduriyetlere karşı hakları
olduğu” belirtildi. Derneğin açıklamasında, Ülkemizin dünyanın önemli
deprem kuşaklarından birinde yer almakta olduğu belirtilerek; “Günümüz
teknolojik olanakları ile hangi bölgelerin kaçıncı derece deprem bölgesi
olduğu ayrıntılarıyla bilinebilmektedir. Bunun yanında ülkemizin çeşitli
bölgelerinin de farklı doğal afet riskleri taşıdıkları, tecrübeler ve
teknolojik ölçümlerle ortaya konulabilmektedir. Ancak yasal düzenlemelerin
belirli bir düzeye gelmiş olmasına rağmen, uygulayıcı konumunda olan
idarenin ihmalleri ve yanlış uygulamaları, doğal olayları tam bir afete
çevirebilmektedir. İdare eğer yapılması gerekenleri eksik yapar ya da hiç
yapılmazsa en son Van depreminde olduğu gibi doğal olayların afete
dönüşmesi de kaçınılmaz olmaktadır” denildi.
Evrensel tüketici haklarının birinci maddesi Temel Gereksinimlerin
Karşılanması olduğu ve barınmanın bu hak içerisinde önemli yer tuttuğu
belirtilen açıklamada, Van depremi sonrası mağduriyete neden olan afet
öncesi idare eylem ve işlemleri hakkında vatandaşların haklarına ilişkin
olarak bilgilendirmek istenildiği vurgulanarak şöyle denildi: “Devleti
temsil eden idarenin ihlallerini temel olarak iki ana grupta
toplanmaktadır. Bunlardan biri, afet riski taşıyan bölgelerin imara
açılmasıdır. Diğeri ise yapıların denetimi ve oturma izninin verilmesi
konusudur. Bilindiği üzere; Anayasamızın 125. Maddesi çerçevesinde
idarenin her türlü eylem ve işlemine karşı yargı yolu açıktır. Bu durumda
derneğimiz hukuk komisyonu tarafından yapılan değerlendirmeye göre, Van
depreminde özel mülk tesis ve binaları hasar gören, yıkılan ya da enkaza
dönen depremzede tüketiciler öncelikle bu binaların yapıldığı bölgede
planlama ve denetim yetkisini elinde bulunduran devlete karşı tazminat
(tam yargı) davası açabileceklerdir. Zira ister Yapı Denetimi Rejimi
uygulansın ister uygulanmasın devlet hizmet kusuru ya da kusursuz olarak
bu zararlardan sorumludur. Çünkü yapı denetim yetkisinin firmalara devri
sorumluluğun da devri anlamına gelmemektedir ve devlet firmayla birlikte
sorumlu olmaya devam eder. Burada devletten kasıt öncelikle yerel kamu
idaresi ola Van ve Erciş Belediyeleridir. Belediyeler dışında Çevre ve
Şehircilik Bakanlığına da davalı olarak gösterilmelidir. Dava bu iki
idareye karşı açılmalıdır. Köy ve mezralarda planlama ve denetleme yetkisi
kaymakamlık ve valiliklerde olduğundan bakanlıkla birlikte ya da yalnız bu
idarelere karşı dava açılmalıdır.
Diğer yandan, depremzede tüketiciler, ister binanın maliki olsun ister
kiracısı, yaralanma, ölüm ya da sadece maddi zararlar için maddi ve manevi
tazminat davası açabilirler. Zira, ‘yapı eseri müteahhidi üzerine düşen
bütün yükümlüklerini layıkıyla yerine getirseydi dahi binanın yıkılmasının
önüne geçilemeyeceği hususunu ispatlamadıkça’ her zaman sorumludur. Yapı
eseri müteahhidine karşı açılacak bu dava Asliye Hukuk Mahkemesi’nde
açılmalıdır.
Ayrıca, devletin kusurunun olduğu ya da devletin kusursuz olarak sorumlu
olduğu deprem zararları nedeniyle yaralanan ya da yakınları vefat eden
depremzede tüketiciler, idareye karşı Asliye Hukuk Mahkemesinde maddi ve
manevi tazminat davası açabilirler. Tüketiciler, deprem zararları
nedeniyle yalnızca hasar gören, yakılan ya da enkaza dönüşen bina
nedeniyle dava açmak istiyorlarsa idarelere karşı idare mahkemesinde idari
dava açılabilir.
Van depreminde hasar gören yapılar hizmet binası, hastane, okul, lojman,
emniyet birimi gibi kamu yapı eseriyse binaların yıkılması ya da enkaza
dönmesi nedeniyle bu binalarda yaralanan ya da yakını vefat eden
depremzede tüketiciler öncelikle bu binaların sahibi olan merkezi ya da
yerel idareye dava açabilirler. Bu davalar, kamu binası belediye hizmet
binasıysa belediyeye, kaymakamlık ya da valilik hizmet binasıyla valiliğe
karşı açılmalıdır. Vatandaşlarımızın, idareye dava açabilmek için mutlaka
önce idareye başvurup zararın giderilmesini yazılı olarak istemesi,
idareden olumsuz cevap gelmesi ya da hiç cevap gelmemesi halinde idari
dava açmaları gerekmektedir”.
Turhan ÇAKAR
Genel Başkan
|
