Okul öncesi eğitim-öğretim ile ilköğretim okulları ve liselerin açıldığı
bugünlerde çocuklarımız önemli risk ve tehlikelerle karşı karşıya
bulunmaktadırlar. Bu risk ve tehlikeleri 3 grupta toplayabiliriz. 1-
Çocukların beslenmesi ve sağlığı açısından riskli ve tehlikeli olan okul
kantin ve kafeteryalarında satılan yiyecek ve içecekler 2- Okul servis
araçlarının uygun olmayan hizmetlerinden kaynaklanan sorunlar 3- Sağlığa
uygun olmayana okul malzemeleri
Okullardaki kantin ve kafeteryalarda cipsler, şekerlemeler, gofretler,
sucuklu-salamlı tost ve sandviçler, kekler, bisküviler ile kola, gazlı
içecek ve hazır meyve suları gibi yiyecek ve içecekler satılmaktadır.
Bilim kurulları ve bilim insanları bu tür yiyecek ve içecekleri çocukların
sağlıkları üzerinde obezite, hipertansiyon, diyabet, kroner arter
hastalığı, osteoporoz, kanser gibi sağlık etkileri olduğunu
belirtmektedirler. Yine, bilim insanları tarafından bu tür yiyecek ve
içeceklerin yerine taze meyve, pastörize süt, ayran ve yoğurt gibi yiyecek
ve içeceklerin çocuklara sunulması gerektiği belirtilmesine karşın bunlar
kantin ve kafeteryalarda bulundurulmamaktadır.
Öğrencileri taşıyan okul servis araçlarının büyük bir çoğunluğu tam olarak
Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliği'ne uygun taşıma hizmet
vermemektedir. Bu eğitim-öğretim yılı başına kadar gerek Derneğimizin
yapmış olduğu araştırmalarda gerekse Derneğimize veliler tarafından
yapılan şikayetlerde, Yönetmeliğe uygun olmayan bir çok servis aracı
sorunu olduğu görülmüştür.
Bu sorunlar şöyledir:
• Araç kullanan bir çok şoförün Yönetmelikte belirtilen niteliklere
uymaması
• Birçok servis aracında rehber personel bulundurulmaması
• Her öğrencinin oturarak taşınması gerektiği halde taşıma sınırının
üzerinde öğrencilerin ayakta taşınması
• Öğrencilerin, belirlenen veya istenilen duraktan alınıp bu durağa
bırakılmaması
• Öğrencilerin belirlenen saatlerde duraktan alınmaması ya da hiç
alınmaması
• Yıl içinde servis araçları ücretlerinin arttırılması
• Okul servis araçlığı hizmeti yapan bir çok firma ya da şahıs bu hizmet
dışında başka taşımacılık hizmetleri yapması nedeniyle, okul servis
hizmetlerinin aksamasına neden olunması
• Son Yönetmelik değişikliği ile okul servis aracı yaşının 12'den 20'ye
çıkartılması. Tüketicinin Korunması Hakkında Yasa'da bu araçların kullanım
ömrü 10 yıldır.
Yönetmeliğe uygun taşıma hizmet vermeyen servis araçlarından kaynaklanan
bu sorunlar hem çocuklarımızın güvenliğini risk ve tehlikeye sokmakta hem
de aileleriyle birlikte maddi ve manevi olarak mağdur edilmelerine neden
olmaktadır.
Çin malları ağırlıklı olmak üzere, özellikle de okul öncesi ve
ilköğretimdeki öğrencilerin kullandığı renkli kalem, silgi, boya, oyun
hamuru, çanta, matara, beslenme kabı, çorap, iç çamaşırı gibi ürünlerde
yapılan araştırmalarda çocukların sağlığı açısından çok tehlikeli kimyasal
maddeler bulunduğu saptanmıştır. Bu ürünlerde kanserojen, alerjik, büyüme
ve metabolizma bozukluğu, böbrek ve karaciğer bozukluğu, cinsel gelişim
sorunları gibi sağlık etkisi olabilecek fitalatlar, azo boyar maddeler,
ağır metaller, formaldehit gibi maddelerin bulunduğu belirtilmektedir.
Bu tür riskli malzemelerin biraz da ucuz olmasından dolayı çocuklar
tarafından çok yoğun bir şekilde kullanıldığı görülmektedir. Renkli,
boyalı okul malzemelerindeki boyalar çocukların elleri ve ağızlarını
bulaşarak belirtilen sağlık sorunlarına neden olabilmektedir.
Ödenek yetersizliğinden özellikle de ön ödemeli-kartlı su ve doğal gaz
kullanan okullarda su ve doğal gazın bitmesi nedeniyle gerek suların
akmaması gerekse sınıfların ısıtılamayıp soğukta kalmasından dolayı
öğrenciler çeşitli sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalabilmektedir.
Çocuklarımızın sağlığı ve güvenliği açısından okul kantin ve
kafeteryalarda sağlığa zararlı yiyecek ve içeceklerin yerine sağlıklı
beslenmeye uygun yiyecek ve içecek satılması sağlanmalıdır. Sağlıksız
yiyecek ve içeceklerin okul kantin ve kafeteryalarda satılması
yasaklanmalı, bu tür yiyecek ve içeceklerin reklamlarının ise sabah saat
09:00 akşam saat 22:00 arası yapılmaması konusunda gerekli düzenlemeler
yapılmalıdır.
Okul servis araçlarının mevcut yönetmeliğe tam olarak uygun hizmet
verebilmesi için gerekli tüm önlemler alınmalı, bu konuda ilgili
kuruluşlar arasında eş güdüm sağlanmalıdır. Yönetmelik değişikliği ile
getirilen 20 yaş sınırı 10 yaşına indirilmelidir.
Sağlıksız okul malzemelerinin çocuklara satılması önlenmeli ve
yasaklanmalıdır.
Okul kantin ve kafeteryaları ile okul servis araçları ve okul
malzemelerinin ithalatı, bu malzemelerin satıldığı toptan – perakende
firmalarındaki denetimlere ağırlık verilmelidir.
Tüm bu sorunlar, başta hükümet olmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık
Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı, Valilikler, Kaymakamlıklar, Belediyeler, Okul yönetimleri ve
Okul aile birlikleri ile velileri çok yakından ilgilendirmektedir.
Çocuklarımızın sağlığı ve güvenliği açısından ilgili tüm tarafları görev
ve sorumluluklarını yerine getirmeye çağırıyoruz.
Turhan ÇAKAR
Genel Başkan
|