💬 Tüketici Bilgilendirme Notu
Bu sayfa, tüketicilerin en çok merak ettiği konulara kolayca ulaşabilmesi için hazırlanmıştır.
Aşağıda yer alan Sıkça Sorulan Sorular (SSS) bölümü, tüketici haklarıyla ilgili temel bilgilere hızlı ve sade bir şekilde erişmenizi sağlar.
Her başlık bir akordiyon şeklindedir; yani üzerine tıkladığınızda açıklama kısmı açılır, tekrar tıkladığınızda kapanır. Bu sayede aradığınız bilgiye kolayca ulaşabilir, sayfada gereksiz metin kalabalığı olmadan dilediğiniz konuyu inceleyebilirsiniz.
Bu bölümde;
- Günlük yaşamda karşılaşabileceğiniz tüketici sorunlarına dair pratik bilgiler,
- Başvuru yolları,
- Hak arama süreçlerinde dikkat etmeniz gereken noktalar,
- Kurum ve kuruluşlara yönlendirmeler
yer almaktadır.
Bu sayfadan en iyi şekilde yararlanmak için ilgilendiğiniz konunun başlığına tıklayın ve açıklamayı dikkatle okuyun. Gerektiğinde sayfanın altındaki iletişim veya başvuru bağlantılarını kullanarak daha fazla destek alabilirsiniz.
• Mal ve hizmet satın alırken, temel gereksinimlerimizi ön planda tutalım. Medyanın ve reklamların etkisinde kalarak yanlış davranış göstermeyelim.
• Ödediğimiz paranın karşılığını tam olarak almaya çalışalım.
• Üreticisi belli olmayan mallar ile güvenli ve sağlıklı olmayan mal ve hizmeti satın almayalım.
• “Satılan mal geri alınmaz” devrinin kapanmış olduğunu bilelim.
• Aldığımız mal ve hizmetlerin özellikleri, riskleri ve kullanımı konusunda eksiksiz ve doğru bilgi sahibi olmak için dikkatli olalım. İlgili yerlere ve tüketici örgütlerine başvuruda bulunup gerekli bilgileri alarak herhangi bir sorun çıkmaması için mal ya da hizmeti satın almadan önce önlemimizi alalım ve haklarımızın ne olduğunu doğru ve eksiksiz olarak öğrenelim.
• Alışveriş yapmadan önce iyi bir piyasa araştırması yapalım.
• Birden çok mağaza ya da firmada malın fiyat ve kalitesini öğrenerek karşılaştırma yapalım.
• Aynı ürünün değişik marka, tip ve miktarlarının sağladığı yararları fiyatlarıyla karşılaştıralım.
• Alışverişte kaliteli yerli malını tercih edelim.
• Alışveriş esnasında satın alacağımız malı kontrol edelim. Gözle, elle, koklayarak, yoklayarak ya da basit ölçü aletleriyle yapabileceğimiz kontrolleri ihmal etmeyelim.
• Yaptığımız her alışverişte fiş ve fatura isteyelim.
• Elektrikli, elektronik ve mobilya gibi garanti kapsamındaki cihazlara ve mallara ilişkin garanti belgesini, Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzunu isteyelim.
• Alacağımız malların etiketli olmasına dikkat edelim. Etiketleri iyice inceleyelim. Etiketlerde Malın cins, nitelik ve fiyat bilgilerinin olmasını arayalım. Mal üzerinde etiket bulunmasının zorunlu olduğunu bilelim.
(2) Ücretsiz onarım veya hizmetin yeniden görülmesinin sağlayıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecek olması hâlinde tüketici bu hakları kullanamaz. Orantısızlığın tayininde hizmetin ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil edip etmeyeceği gibi hususlar dikkate alınır.
(3) Tüketicinin sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim hakkını seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu bedelin tümü veya bedelden indirim yapılan tutar derhâl tüketiciye iade edilir.
(4) Ücretsiz onarım veya hizmetin yeniden görülmesinin seçildiği hâllerde, hizmetin niteliği ve tüketicinin bu hizmetten yararlanma amacı dikkate alındığında, makul sayılabilecek bir süre içinde ve tüketici için ciddi sorunlar doğurmayacak şekilde bu talep sağlayıcı tarafından yerine getirilir. Her hâlükârda bu süre talebin sağlayıcıya yöneltilmesinden itibaren otuz iş gününü geçemez. Aksi takdirde tüketici diğer seçimlik haklarını kullanmakta serbesttir
(2) Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı olarak kabul edilir.
(2) Bu Kanunun 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrası saklı olmak üzere ikinci el satışlarda satıcının ayıplı maldan sorumluluğu bir yıldan, konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallarda ise üç yıldan az olamaz.
(3) Ayıp, ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zamanaşımı hükümleri uygulanmaz.
SSS – Kutulu Stil
2- Sağlık ve Güvenlik Hakkı:Tüketiciler tarafından satın alınan her çeşit mal ve hizmetin üretim dağıtım ve kullanılması sırasında karşılaşılan risklere ve tehlikelere karşı alınan yasal, idari, teknik önlemler ve uygulamaları kapsar.
3- Bilgi Edinme Hakkı:Mal ve hizmetlerin özellikleri, kullanım ve bakım koşulları ile tehlikeleri ve risklerine ilişkin tüketicilerin doğru ve eksiksiz olarak bilgilendirilmesi konusundaki düzenlemeler ve uygulamalardır.
4- Örgütlenme, Sesini Duyurma ve Temsil Edilme Hakkı:Tüketicilerin haklarını alabilmeleri, savunabilmeleri ve uygulatabilmeleri için bir araya gelip güç birliği oluşturabilmeleri; kendilerini ilgilendiren yasal, ekonomik, sosyal, ticari, teknik ve politik her konuda düşünce ve görüşlerini belirtebilmeleri; baskı unsuru olabilmeleridir.
5- Eğitilme Hakkı:Tüketicilerin haklarını ve sorumluluklarını öğrenerek hak arama, haklarını savunabilme ve tüketici bilincine sahip olabilmeleri için eğitilmeleridir.
6- Seçme Hakkı:Tüketicilerin çeşitli mal ve hizmetler arasında gelir düzeylerine göre kendi gereksinimlerini karşılayabilmesi, istedikleri mal ve hizmetleri ucuz ve kaliteli olarak alabilmesi, tercih edebilmesi ve seçeneklerin artırılmasıdır.
7- Zararların Karşılanması Hakkı:Satın alınan mal ve hizmetlerin ayıplı (kusurlu, özürlü) çıkması durumunda; ayıpların neden olduğu her türlü maddi, manevi, hukuki, ekonomik zararların karşılanmasıdır.
8- Ekonomik Çıkarların Korunması Hakkı:Ticari reklamlar ve ilanlar, çeşitli satış türleri ve bu satışlara ilişkin sözleşmeler, kapıdan satışlar, kampanyalı satışlar, taksitli satışlar, elektronik alışverişler, devre tatil, paket tur, süreli yayınlar, tüketici kredileri, kredi kartları, satış sonrası hizmetler, fiyat uygulamaları, çeşitli kamu hizmetleri vb. konularda evrensel tüketici haklarına ve ilgili kanunlara göre uygulamalar ve düzenlemeler yapılması; tüketicilere daha iyi ve uygun koşullarda mal ve hizmet sunulması; tüketicilerin yaşam düzeylerinin yükseltilmesine ilişkin alınan tüm yasal, idari, teknik, sosyal, ticari ve ekonomik önlemlerdir.
9- Sağlıklı Bir Çevrede Yaşama Hakkı:Temiz hava, yeterli ve temiz su, daha çok yeşil alan, temiz ve çağdaş bir kent, sağlıklı ve kaliteli altyapı hizmetlerinin sağlanması; tarihi, doğal ve biyolojik zenginliğin korunması konusunda alınan önlemler ile her çeşit üretim, dağıtım ve tüketim hareketinin çevreye zarar vermemesine ve savurganlığın önlenmesine yönelik alınan tüm önlemlerdir.
(2) Garanti süresi malın teslim tarihinden itibaren başlamak üzere asgari iki yıldır. Ancak, özelliği nedeniyle bazı malların garanti şartları Bakanlıkça başka bir ölçü birimi ile belirlenebilir.
(3) Tüketici bu Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen seçimlik haklarından onarım hakkını kullanmışsa, malın garanti süresi içinde tekrar arızalanması veya tamiri için gereken azami sürenin aşılması veya tamirinin mümkün bulunmadığının anlaşılması hâllerinde 11 inci maddede yer alan diğer seçimlik haklarını kullanabilir. Satıcı tüketicinin talebini reddedemez. Bu talebin yerine getirilmemesi durumunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur.
(4) Hangi malların garanti belgesi ile satılmak zorunda olduğu ile diğer uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmede, Mesafeli Sözleşmede, Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmede, Tüketici Sözleşmelerinde, Devre Tatil ve Uzun Süreli Tatil Hizmeti Sözleşmelerinde Cayma Hakkı Kaç Gündür?
Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir.
Belirli süreli kredi sözleşmesine ilişkin bir hesap açılması ve bu hesaptan sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda, tüketiciden bu hesaba ilişkin herhangi bir isim altında ücret veya masraf talep edilemez. Bu hesap, tüketicinin aksine yazılı talebi olmaması hâlinde kredinin ödenmesi ile kapanır.
(1) Belirli süreli kredi sözleşmesine ilişkin bir hesap açılması ve bu hesaptan sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda, tüketiciden bu hesaba ilişkin herhangi bir isim altında ücret veya masraf talep edilemez. Bu hesap, tüketicinin aksine yazılı talebi olmaması hâlinde kredinin ödenmesi ile kapanır.
(2) Tüketicinin açık talimatı olmaksızın, belirli süreli kredi sözleşmesi ile ilişkili bir kredili mevduat sözleşmesi yapılama
Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;
a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme, seçimlik haklarından birini kullanabilir.ndisi tarafından belirlenen miktar, sayı, ebat gibi koşullara ya da başka bir mal veya hizmetin satın alınması şartına bağlayamaz.
Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;
a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme, seçimlik haklarından birini kullanabilir.ndisi tarafından belirlenen miktar, sayı, ebat gibi koşullara ya da başka bir mal veya hizmetin satın alınması şartına bağlayamaz.
(1) Tüketici, yedi gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir.
(2) Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür.
(3) Satıcı cayma süresi içinde malı tüketiciye teslim etmişse tüketici, malı ancak olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilir; aksi takdirde tüketici cayma hakkını kullanamaz. Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile hizmetin ifasına başlanan hizmet sözleşmelerinde de tüketici cayma hakkını kullanamaz.
(4) Tüketicinin satıcıyı bulduğu finansal kiralama işlemlerinde cayma hakkı kullanılamaz.
• Önüne çıkan ya da kapısına gelen firmadan alışveriş yapmayıp satın alacağı mal ve hizmetlerin kaliteli, güvenli, ucuz ve sağlıklı olması konusunda birden çok firmaya ya da mağazaya girerek araştırmada bulunan ve karşılaştırma yapan;
• Firmaların güvenilir ve tüketici haklarına saygılı olmasına dikkat eden;
• Hakkını bilen, hakkını arayan, haklarına sahip çıkan ve savunan;
• Çevreye karşı duyarlı olan; yurdumuzun ve dünyanın her köşesini kendi evi gibi düşünen;
• Her çeşit savurganlık ve israfın karşısında olan;
•Tüketici haklarının yerleştirilmesi ve savunulabilmesinin, ancak, tüketicilerin birliği, organize olmaları ve örgütlenmeleriyle sağlanabileceğine inanan;
• Tüketimin nesnesi değil öznesi olduğunu düşünen;
• Reklamların etkisinde kalarak yanlış davranış göstermeyen ve yanlış karar vermeyen;
• Kaliteli yerli malı satın alan ve tüketen;
• Alışveriş yaparken aile ve ülke ekonomisine yararı ön planda tutan;
KİŞİ BİLİNÇLİ TÜKETİCİDİR.
(2) Kredi kartı sözleşmeleri, faiz veya benzeri bir menfaat karşılığında, ödemenin üç aydan daha uzun süre ertelenmesi veya benzer şekilde taksitle ödeme imkânı sağlanması hâlinde tüketici kredisi sözleşmesi olarak değerlendirilir. Ancak bu durumda uygulanacak faiz oranı kredi kartı sözleşmesi uyarınca belirlenen orandan fazla olamaz.
(3) Tüketici kredisi sözleşmesi yazılı olarak kurulmadıkça geçerli olmaz. Geçerli bir sözleşme yapmamış olan kredi veren, sonradan sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin aleyhine olacak şekilde ileri süremez.
(2) Kredi veren, cayma hakkı olduğu konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin cayma hakkı süresi içinde kredi verene yöneltilmiş olması yeterlidir.
(3) Cayma hakkını kullanan tüketicinin krediden faydalandığı hâllerde, tüketici, anaparayı ve kredinin kullanıldığı tarihten anaparanın geri ödendiği tarihe kadar olan sürede tahakkuk eden faizi en geç cayma bildirimini kredi verene göndermesinden sonra otuz gün içinde geri öder. Bu süre içinde ödeme yapılmaması hâlinde tüketici kredisinden cayılmamış sayılır. Faiz, akdî faiz oranına göre hesaplanır. Tüketiciden, hesaplanan akdî faiz ve bir kamu kurum veya kuruluşuna veya üçüncü kişilere ödenmiş olan masraflar