|
Bankacılık Uygulamaları Vahşi Kapitalizmin
Göstergesi
Türkiye’de bankalar tam bir deli dumrul örneği olarak tüketicileri nasıl
soyup soğana çevirdiklerinin dünyada en iyi örneğini veriyorlar.
Türkiye’de neredeyse her yurttaş, her tüketici, her aile bir çok kez bu
soygundan – vurgundan payına almış ve almaya da devam ediyor. Diğer bir
tanımlama ile Türkiye’de bankalar, Türkiye Cumhuriyet sınırları içersinde
yaşayan her tüketiciye, yurttaşa, aileye kümesteki kaz gözüyle bakıyor ve
bunu yaptıkları uygulamalarla da ortaya koyuyorlar.
Türkiye’de bankalar, değişik adlarla yüzden fazla işlemden çok değişik
miktarlarda haksız ücretler almaktadırlar. Hangi işlemden ne kadar ücret
alacaklarına ilişkin herhangi bir yasal düzenleme bulunmadığından
bankalar, alabildiğine serbest ve her banka kendisine göre değişik
miktarlarda her işlemden ücret almaktadır.
Bankaların almış olduğu en güncel ve haksız ücretlere örnek olarak, yıllık
kart ücreti ya da aidatı, konut kredisi kullananlardan komisyon ve dosya
masrafı, yeniden yapılandırma ücreti, ipotek fek ücreti gibi adlar altında
aldıkları ücretleri sayabiliriz. Diğer taraftan, bankalarla işlem yapan ve
bu işlemler nedeniyle tüketicilere verilen her çeşit belge, doküman,
ekstre gibi belgelerle birlikte, tüketicilerin istemiş olduğu yazılardan
da çeşitli miktarlarda ücretler alınmaktadır.
Bilgi Edinme Yasa’sına göre, 10 sayfaya kadar tüketicilere verilen çeşitli
belge, doküman, ekstre ve yazılardan ücret alınamaz. Bununla birlikte,
Yargıtay 13.Hukuk Dairesinin Kararlarına göre, bankalarca alınan dosya
masrafı, yeniden yapılandırma ücreti gibi ücretlerin haksız bir ücret
olduğu ve tüketiciye iade edilmesi gerektiği belirtilmektedir. Ancak,
bankalar yargı kararlarına da, yasalara da uymamakta, saygı
göstermemektedir.
Bankaların hak, hukuk, yargı kararı, yasa tanımaz bu vahşi kapitalist
tutum ve tavırları karşısında tüketiciler olarak bir taraftan yasal
yollardan haklarımızı ararken bir taraftan da tüketimden gelen gücümüzü,
irademizi kullanıp ve örgütlenerek boykotlarla bankaların tüketici
haklarına, yargı kararlarına ve yasalara uygun davranmalarını
sağlayabiliriz.
Bununla birlikte, mevcut yasalardaki tüketici aleyhine olan ya da tüketici
aleyhine yorumlanan ve yorumlanabilecek olan hükümlerin kaldırılıp
tüketici lehine düzeltilebilmesi, yasal boşluk olan alanlarda da tüketici
lehine olan yeni yasal düzenlemelerin yapılması mücadelesini de vermemiz
gerekmektedir.
YARGI KARARLARI
Özellikle, çok yaygın ve güncel olan kredi kartlarından alınan yıllık kart
aidatları ile konut kredilerinden alınan haksız bedeller konusunda
tüketiciler lehine Yargıtay kararları mevcuttur.
Yargıtay 13.Hukuk Dairesinin 6 Aralık 2011 tarih ve 28134 sayılı Resmi
Gazetede yayınlanan 2011/4736 Esas, 2011/11579 nolu kararına göre;
tüketici ile banka arasında yapılan kredi kartı üyelik sözleşmesini
gerekçe göstererek bankanın tüketiciden aldığı yıllık kart aidatının
Borçlar Yasası’nın 125.maddesine göre 10 yıllık süre içersinde tüketici
tarafından geri istenebileceği, HGK 2010/13-93-88 sayılı kararın da
tüketiciyi destekler nitelikte olduğu belirtilmektedir. Kısaca,
Yargıtay’ın bu kararına göre, tüketiciler, kendilerinden kesilen yıllık
kart aidatlarını 10 yıllık geriye dönük olarak talep edebileceklerdir.
Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 2010/11726 Esas, 2011/1870 nolu kararına
göre ; konut kredisi kullanan tüketiciden bankanın “komisyon ve dosya
masrafı” adı altında kesmiş olduğu bedel tüketici tarafından geri
istenebilecektir.
Yargıtay 13.Hukuk Dairesinin 2011/19823 Esas, 2011/19204 nolu kararına
göre; konut kredisi kullanan tüketicinin kredi faiz oranlarının düşüşünden
yararlanmak için kredinin yeniden yapılandırılmasını talep etmesi üzerine,
bankanın “erken ödeme ücreti” ve “ödeme planı değişiklik ücreti”, kısaca,
“yeniden yapılandırma ücreti” adı altında kesmiş olduğu bedel tüketici
tarafından istenebilecektir.
Ankara 7.Tüketici Mahkemesinin 2010/388 Esas, 2010/591 nolu kararına göre,
tüketici kredisi kullanan tüketiciden bankanın “ipotek fek ücreti” adı
altında kesmiş olduğu bedel tüketici tarafından geri istenebilecektir.
BANKALAR BİRLİĞİNİN KAFALARI KARIŞTIRAN
TÜKETİCİLERİ CAYDIRICI AÇIKLAMASI
Tüketici Hakları Derneği, Derneğimizin kurucusu olduğu Tüketici Dernekleri
Federasyonu ( TÜDEF) ve diğer tüketici örgütlerinin bankaların almış
oldukları haksız ücretlerin tüketiciler tarafından yargı kararları
doğrultusunda geri istenebileceği konusundaki basın açıklamaları ve
tüketicileri bilgilendirme girişimleri karşısında Bankalar Birliğince
kafaları karıştırıcı, tüketicileri caydırıcı açıklamalar yapılmıştır.
Bankalar Birliğince, Yargıtay 13.Hukuk Dairesi kararı hakkında yapılan ,
“kart hamillerinin son 10 yılda ödedikleri kart ücretlerini bankalardan
geri talep edebileceklerine imkan verildiği şeklinde yorumlanması söz
konusu değildir” şeklindeki açıklama ile tüketicilerin kafaları
karıştırılmaya ve 10 yıl geriye dönük olarak kart aidatlarını istemeleri
engellenmeye çalışılmaktadır.
Tüketiciler bu konuda rahat olsunlar ve haklarını aramaya devam etsinler.
Çünkü, yargı kararları açık ve net olmakla birlikte, Tüketici Hakları
Derneği olarak deneyimli Hukuk Komisyonu üyelerimiz olan avukatların
değerlendirmeleri ve katkılarıyla basın açıklamalarımızı yaparak kamuoyunu
ve tüketicileri bilgilendirmekteyiz.
YILLIK KART AİDATLARI VE KONUT KREDİLERİNDEN KESİLEN
HAKSIZ ÜCRETLERİN GERİ ALINMASI
Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin kararına göre, 10 yıl geriye dönük olarak
tüketicilerin kart aidatlarını ilgili bankalardan isteyebilmeleri için
Tüketici Hakları Derneği olarak bir dilekçe hazırlayıp web sayfamıza
ekledik. Ayrıca, dilekçe örneği aşağıda okurlarımıza sunulmuştur.
Tüketiciler, Derneğimizin web sayfamızdan bu dilekçeyi indirip doğru
doldurduktan sonra bir örneğini de kendilerinde saklasınlar. Her kredi
kartı için ayrı bir dilekçe düzenlenecektir. Dilekçe ya da dilekçeler
doldurulduktan sonra iadeli APS ya da taahütlü mektup ile ilgili bankanın
genel müdürlüğüne gönderilecektir. 15 gün kadar beklenilecektir.
Bankalardan hiçbir cevap gelmemesi ya da olumsuz cevap gelmesi üzerine (
bankalardan genellikle tüketicilere olumsuz cevap verilmektedir)
tüketiciler, bankaya gönderdikleri dilekçe örneği ve bankadan gelen
olumsuz cevabın bir örneği ile birlikte ikamet ettikleri ilçelerde ya da
illerdeki tüketici sorunları hakem heyetlerine ( ilçelerde kaymakamlık,
illerde Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlükleri bünyesinde görev
yapmaktadırlar) başvuruda bulunacaklardır.
Tüketici sorunları hakem heyetlerinin tüketicilerin başvurularını kabul
edip değerlendirme ve gerekli kararı verme gibi yasal sorumlulukları ve
görevleri vardır. Tüketici sorunları hakem heyetleri, genellikle Yargıtay
kararına uygun olarak karar vermektedir. Hakem heyetlerinin yıllık kart
ücretlerine ilişkin ekstre ya da doküman bulunmadığı için başvuruları
kabul etmeyip, tüketicileri geri göndermesi durumunda, tüketiciler
Derneğimize ya da Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve
Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü’ne başvuruda bulunabilirler.
Tüketici Hakları Derneği’nin Hazırlamış Olduğu Dilekçe Örneği
……………BANKASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NE
………………..
Konu: Kredi kartı üyelik aidatının iadesi Hk.
Bankanızın ................ numaralı kredi kartı müşterisiyim. Her yıl
bankanıza, anılan karta ait kredi kartı aidatı ödemekteyim.
Ancak , çeşitli tüketici mahkemeleri ve Yargıtay kararlarıyla da “Kredi
kartı aidat ücretlerinin haksız şart niteliğinde ve tüketicilerden
tahsilinin haksız olduğu sabitlenmiştir."
Ayrıca , bu konuda , Yargıtay 13.Hukuk Dairesince verilen ve ekte sunulan
2011/4736 esas ve 2011/11579 sayılı son karara göre ise söz konusu yıllık
kart aidatının BK. 125 Md ve HGK 2010/1-93-88 sayılı kararı uyarınca on
yıl geriye dönük olarak tüketiciler tarafından alınabileceğine ilişkin
hükmü de kesinleşmiş bulunmaktadır.
Bu çerçevede ve yukarıdaki gerekçeler doğrultusunda;
1- On yılla sınırlı olmak üzere şimdiye kadar bankanıza yaptığım kredi
kartı aidat ödentilerinin on yıl geriye dönük olarak ve dökümünü içeren
bir listenin tarafıma verilmesini,
2- On yıl geriye dönük olarak benden kesilen yıllık kart ücretlerinin
toplam miktarının yasal faizi ile birlikte defaten tarafıma iadesini,
Aksi taktirde alacağımın faiziyle birlikte tahsili için her türlü mahkeme
masrafları ve avukatlık ücretlerini bankanızdan tahsil etmek üzere yasal
yollara baş vuracağımı bildiririm
Saygılarımla,
../.../2012
Adı, Soyadı
ADRES : İMZA
Ek : Yargıtay 13. Hukuk dairesi kararı.
Konut kredilerinden kesilen “komisyon ve dosya masrafı”, “erken ödeme
ücreti” ve “ödeme planı değişiklik ücreti ( yeniden yapılandırma ücreti)”,
“ipotek fek ücreti” gibi ücretlerin “Yargı Kararları” başlıklı bölümde de
belirttiğimiz gibi tüketiciler tarafından geriye istenebilmesi için
öncelikle ilgili bankaya başvuruda bulunulması gerekmektedir.
Banka ya da bankalardan alınacak olumsuz cevap üzerine tüketiciler, yıllık
kart ücretlerinde olduğu gibi ikamet ettikleri ilçe ya da illerdeki
tüketici sorunları hakem heyetlerine başvuruda bulunmaları gerekir.
Ancak, gerek ilgili banka genel müdürlüğüne, gerekse tüketici sorunları
hakem heyetlerine başvuruda bulunmadan önce yapılacak başvurunun doğru ve
eksiksiz yapılması için tüketicilerin öncelikle Tüketici Hakları
Derneğinden ilk bilgiyi, yardımı ve desteği almalarını öneriyoruz.
Tüketici sorunları hakem heyetlerinin tüketici lehine verdiği kararı banka
ya da bankalar yerine getirmiyorsa, tüketiciler hakem heyetinin kararını
icraya koyup, kararda tüketiciye ödenmesi gereken bedeli alabileceklerdir.
BANKALAR BOYKOT EDİLDİ
15 martta tüm dünyada “Tüketici Hakları Günü” olarak etkinlikler
yapılmaktadır. 2012 yılının konusu ise tüm dünyada bankaların haksız
uygulamaları ve tüketicilerin bankalardan istekleri olarak belirlendi.
Tüketici Hakları Derneği, Tüketici Dernekleri Federasyonu ( TÜDEF) ve
diğer tüketici dernekleri tarafından, 15 Mart Dünya Tüketici Hakları Günü
dolayısıyla 16 Mart 2012 Cuma günü bankalar 1 günlüğüne boykot edildi.
Bankaları boykota çağrı metni aşağıdadır.
BANKALARI BOYKOTA ÇAĞRI!...
• Yasa, hak, hukuk tanımayan !..
• Tüketici haklarına aykırı keyfi tutumlarını sürdüren!..
• Kesinleşmiş yargı kararlarını uygulamayan !..
• Yıllık kredi kartı aidatı, dosya masrafı, hesap işletim ücreti, ipotek
fek ücreti almaya devam eden!..
• Bir şubesinden hemen yakınındaki diğer şubesine taksi parasının 2-3
misli para alan!..
• Yurt dışı havale ücretlerinde hesabı kaçırıp 900 dolar masraf istemeye
yüzleri kızarmayan!..
• Tam 103 çeşit bankacılık iş ve işleminden ücret almasına rağmen
doymayan!..
• Hesap ekstrelerinin gönderi ücretlerini bile tüketiciden alan!..
• Tüketiciyle yaptıkları sözleşmelerin bir nüshasını yasal olarak
tüketiciye vermek zorunda oldukları halde vermemekte ısrar eden!..
BANKALARI 1 GÜNLÜĞÜNE BOYKOT EDİYORUZ!..
16 MART 2012 CUMA GÜNÜ
BANKALARA GİTMİYORUZ,
KREDİ KARTI KULLANMIYORUZ!…
Boykot çağrısı üzerine bankaların işlemlerinde 400milyonTL dolayında bir
azalma olduğu belirtilmiştir. Bankaların haksız, insafsız ve vahşi
tutumları devam ettikçe, tüketiciler olarak bu tür tepki ve boykotlarımızı
daha etkili ve güçlü bir şekilde ortaya koyacağız ve gerçekleştireceğiz.
BANKALARIN UYGULAMALARI HAKKINDA
YAPILAN ANKET SONUÇLARI
Tüketici Hakları Derneği olarak 15 Mart Dünya Tüketici Günü ve Tüketici
Hakları Haftası nedeniyle yaptığımız çeşitli etkinliklerin yanı sıra
bankaların uygulamaları hakkında bir anket çalışması yaptık ve anket
sonuçlarını da basın açıklaması ile kamuoyu ile paylaştık.
Anket sonuçlarını şöyle özetleyebiliriz:
• Tüketicilerin %26,1’i kredi kartı borcunun tamamını ödeyemiyor…
• Tüketici Hakları Derneği (THD) tarafından düzenlenen ankete göre;
tüketicilerin %95,8’i bankaların işlem ücretlerini fazla bulurken %90,4’ü
hesap işletim ücretlerini doğru bulmuyor…
• Ankete katılan tüketicilerin %68,8’i kredi kullanımı deneyiminin
bankalara bakış açısında olumsuz değişiklik yaptığını belirtiyor…
• Tüketicilerin %64,7’sinin banka işlem ücretlerinin farkında değil,
%87,1’i hesap sözleşmelerini, %79,9’u kredi kartı sözleşmelerini, %77,4
kredi sözleşmelerini okumadığını, %63,4’ü ise bu sözleşmelere müdahale
hakkı olduğuna inanmadığını belirtiyor.
Yukarıda özetini verdiğimiz anket sonuçları, Türkiye’de bankacılık
sektöründe tüketiciler açısından tam bir vahşi kapitalizm örneği
yaşandığını vurguluyor. Çünkü, bu tablo kredi kartı kullanan tüketicilerin
intiharına, ailelerin boşanmalarına ve çeşitli aile dramlarına neden olmuş
ve olmaya da devam etmektedir. Bankaların tüketici haklarını ayaklar
altına alan bu son derece haksız, vahşi tutumları karşısında tüketiciler
olarak güçlü bir tüketici hareketi oluşturup gerekli olan mücadele,
girişim ve tepkilerimizi ortaya koymanın önceliği ve gerekliliği
görülmekte ve anlaşılmaktadır. Tüm tüketicileri, emekçileri mücadelemize
katılmaya, Derneğimize üye olmaya ve birlikte olmaya çağırıyoruz.
Turhan ÇAKAR
Tüketici Hakları Derneği
Genel Başkanı
|
