TOKİ'nin Ayıpları

Kısa adı TOKİ olan Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın tüketicilerle yapmış olduğu konut sözleşmelerinde inşaat süresinin 18 ay olduğu belirtilmiş olmasına ve üç yıl geçmiş olmasına karşın, dairelerin teslim edilmemesi bir tarafa, inşaat sahasında her hangi bir çalışma yapılmadığına ilişkin Tüketici Hakları Derneği’ne şikâyetler gelmektedir. Bununla birlikte tamamlanmış ve tüketicilere teslim edilmiş olan konutlarda ve bir çok yönden kalitesizlik ve kusurun olduğu da THD’ye yapılan konuyla ilgili önemli şikayetler arasında yer almaktadır.

Diğer yandan, TOKİ’nin düzenlemiş olduğu sözleşmelerde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan ve olabilecek bir çok haksız şart bulunmaktadır.

Aşağıda, konuyla ilgili olarak THD’ye gelen bir şikayeti okurlarımızın görüşlerine sunuyoruz.

TOKİZEDE BİR TÜKETİCİ MEKTUBU

15.05.2006 tarihinde TOKİ’nin Kocaeli İli Gölcük İlçesinde yaptırmış olduğu konutlardan Ziraat Bankası’nın Gölcük ……. Şubesi aracılığıyla K1 tipi 20 blok 1 nolu daireyi 12.09.2007 tarihinde sözleşme imzalayarak satın aldım.

TOKİ ile imzalamış olduğum sözleşmenin 3.maddesinin ilk paragrafında “ Gayrimenkulün inşaat süresi 18 ay olup, inşaatların bitiminde geçici kabulü müteakip, gayrimenkulün tesbit ve teslim tutanağı ile idarece önceden teslim ihbarı ile bildirilmiş olan programa göre teslim edilecektir”. denilmektedir. Sözleşmede yukarıdaki metinden de anlaşılacağı üzere inşaat süresinin 18 ay olduğu belirtilmiştir. Bu 18 aylık süre de 21.02.2009 tarihinde dolmuş ve şu anda evlerin ne zaman teslim edileceği meçhuldür ve bu konuda TOKİ’den herhangi bir açıklama yapılmamıştır. Halen evlerin bulunduğu inşaat sahasında inşaatı başlanmış fakat öğlece bırakılmış evler bulunmakta ve inşaat sahasında da herhangi bir çalışma da yoktur. İnşaat alanı tamamen başıboş bırakılmıştır.

Sözleşmenin gayrimenkulün teslimi ve kullanılması başlıklı 3.maddesinin 4. ve 5. fıkralarında alıcının evi teslim ihbarında belirtilen süre içerisinde almaktan imtina ederse sözleşmenin idare tarafından fesh edileceği ve bildirilen teslim tarihinden fesih tarihine kadar geçen süre içersinde tahakkuk eden emsal kira bedelinin alıcının ödediği paradan düşüldükten sonra kalan parasının iade edileceği ve alıcının iade devir yetkisi başlıklı 5.maddesinin 1.fıkrasında alıcının evi teslim ettikten sonra ya da teslim ihbarı gönderildikten sonra iade etmesi halinde evi iade edenin idareden alacağı paradan kira bedelinin düşüleceği belirtilmiştir.

Yukarıdaki maddelerden de anlaşılacağı üzere alıcının evi geç teslim alması veya teslim edildikten sonra anlaşmadan vazgeçmesi halinde TOKİ kira bedeli konusunda kendisini güvence altına almasına rağmen konutların geç teslimi halinde hak sahiplerinin durumuyla ilgili herhangi bir açıklayıcı madde sözleşmeye eklememiştir. 4077 Sayılı karar Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 6.maddesinde “satıcı ve sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları haksız şarttır. Taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu her türlü sözleşmede yer alan haksız şartlar tüketici için bağlayıcı değildir. Eğer bir sözleşme şartı önceden hazırlanmışsa ve özellikle standart sözleşmede yer alması nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilir. Sözleşmenin bütün olarak değerlendirilmesinden standart sözleşme olduğu sonucuna varılırsa bu sözleşmedeki bir şartın belirli unsurlarının veya münferit bir hükmünün müzakere edilmiş olması sözleşmenin kalan kısmına bu maddenin uygulanmasını engellemez” Hükmü amir olduğundan TOKİ’nin hazırladığı bu sözleşme standart bir sözleşme olup maddelerine etki etmem mümkün değildir. TOKİ yönetimince hazırlanan sözleşme standart bir sözleşme olduğundan sözleşme maddelerinde TOKİ sadece kendi menfaatlerini güvence altına almış ve alıcı lehine hiçbir madde koymamıştır.

4077 Sayılı Yasa’nın 7.maddesinde ise; “ilan ve taahhüt edilen konutun teslimatının hiç, gereği gibi ya da zamanında yapılmaması durumunda 10/B maddesinin 9.fıkrasına göre kredi veren konut finansmanı kuruluşu, satıcı, sağlayıcı, bayi, acente, imalatçı-üretici, ithalatçıyla birlikte, kullandırdığı kredi miktarı kadar müteselsilen sorumludur”. denilmektedir. Yani geç teslimatta tüketicinin uğrayacağı zararın tazmini yasa gereğidir.

TOKİZEDE TÜKETİCİLERE UYARILAR VE ÖNERİLER

Yukarıdaki şikayet mektubunda da belirtildiği gibi, TOKİ’nin “kampanyalı satış” kapsamına giren konut yapım ve satış kampanyasında 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Yasa’ya uygun olarak TOKİ’nin sözleşme düzenleme ve sözleşme koşullarını yerine getirme yükümlülüğü bulunmaktadır.

Buna göre Yasa’da yer alan “Sözleşmelerdeki Haksız Şartlar” başlıklı 6.maddeye göre sözleşmelerde haksız şart yer alamaz. Haksız şartın sözleşmede yer alması durumunda bu şart geçersizdir.

Ayrıca, gene mektupta da belirtildiği gibi yasa’da yer alan “ Kampanyalı Satışlar” başlıklı 7.maddenin 3.fıkrasında, “İlan ve taahhüt edilen mal veya hizmetin teslimatının veya ifasının hiç ya da gereği gibi yapılmaması durumunda, satıcı, sağlayıcı, bayi, acente, imalatçı-üretici, ithalatçı ve 10 uncu maddenin beşinci fıkrasına göre kredi veren müteselsilen sorumludur.” denilmektedir.

Buna göre, TOKİ’nin daireleri geç teslim etmesi ve dairelerin kusurlarından, kısaca ayıplarından dolayı tüketicilere karşı sorumluluğu bulunmaktadır. TOKİ’nin ayıplı konutları ve hizmetleri nedeniyle, mağdur olan tüketicilerin THD’ye başvuruda bulunarak hakları için için destek ve yardım istemelerini öneriyoruz.


Turhan ÇAKAR
Tüketici Hakları Derneği
Genel Başkanı