Ukome'nin Son Zam Kararına Dava

Bilindiği gibi, Ankara şehir içi toplu taşım araçlarındaki fiyatlar 2 Mart 2009 tarihli UKOME kararıyla 2004 yılı fiyatlarına indirildi. UKOME’nin kararının iptali için Ankara Minibüsçüler Odası’nın açtığı davada Ankara 2.İdare Mahkemesi’nin verdiği yürütmeyi durdurma kararı sonucunda, UKOME, yeniden 12.03.2010 tarihinde toplanarak 2010 yılı başındaki fiyatlara dönülmesi kararını verdi. UKOME’nin bu son zam kararının iptali için de İdare Mahkemelerinde Tüketici Hakları Derneği, Tüketiciyi Koruma Derneği ve Tüketici Dernekleri Federasyonu tarafından yürütmenin durdurulması ve iptal davası açılmıştır.

GÖKÇEK TÜKETİCİLERİ NASIL YANILTTI

Bu çok kısa zaman içerisinde yoğun tartışmalara neden olundu. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih GÖKÇEK çok açık bir şekilde basını, Ankaralıları ve kamuoyunu yanılttı. Kendisini haklı gösterecek şekilde bir gerekçe yarattı ve varmak istediği noktaya ulaştı.

Tabii ki bunu yaparken de danışmanları, hukukçuları ve bir takım esnaf örgütleriyle birlikte hareket ederek amaçlarına ulaştılar.

GÖKÇEK’in kamuoyunu, basını ve Ankaralı tüketicileri yanıltan en önemli gerekçesi, “Yargı kararıyla 2004 yılı fiyatlarını uygulamak zorunda kalmaları ve bu fiyat nedeniyle zarar edecek olmaları” şeklinde özetlenebilir.

Bu gerekçe tamamen yanlıştır. Kasıtlı olarak, kafaları karıştırmak, kendilerine haklılık kazandırarak, mağduru oynayıp amaçlarına ulaşmak için bu senaryo hazırlanmıştır.

Konunun daha iyi anlaşılması için olaya kısa bir açıklama getirmekte yarar vardır. Olay, kısaca şöyledir: UKOME ’nin 24.12.2004 tarihli kararına göre, ulaşıma yapılan %33 dolayındaki zam kararının ( 2005 yılı başından itibaren uygulamaya konulan karar) iptali için Tüketici Hakları Derneği’nin 2005 yılı başında açtığı dava Ankara 2.İdare Mahkemesi tarafından reddedilmişti. THD ’nin, red kararını temyiz etmesi üzerine, Danıştay 8.Dairesi 26.6.2007 tarihinde Ankara 2.İdare Mahkemesi’nin red kararını bozdu. Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin Danıştay kararına itiraz etmesi üzerine de dava süresi iyice uzadı. Danıştay’ın kararı üzerine de Ankara 2.İdare Mahkemesi UKOME’nin %33’lük zam kararını 15.10.2009 tarihinde iptal etti, THD, bu kararın uygulanması için Ankara Büyükşehir Belediyesi ve EGO’ya yazı yazdı.

Gerek Danıştay, gerekse Ankara 2.İdare Mahkemesi 2004 yılı fiyatlarına inilecek diye bir karar vermedi. Yalnızca, %33 zam kararı iptal edildi. Ancak, kasıtlı olarak UKOME’ye 2004 yılı fiyatlarına inilmesi konusunda bir karar aldırılıp, haksız yere yargı ve THD suçlanarak “zarar edeceğiz, bu fiyatlarla çalışılmaz, hizmet verilmez” gerekçesiyle kamuoyu ve tüketiciler yanıltıldı. UKOME’nin 2004 yılı fiyatlarına inilmesi kararı tamamen Melih GÖKÇEK ve yandaşlarının bir oyunuydu, ne yargı kararı ne de THD’nin isteğiydi.

Bunun yanı sıra, GÖKÇEK’in enflasyon hesapları, “toplu taşım ücretlerindeki artışın enflasyonun altında kaldığı” şeklindeki düşüncesi ve açıklamaları doğru değildir. Gökçek, bu konuda da kamuoyunu ve tüketicileri açıkça yanılttı. ODTÜ Kamu Politikaları ve Kentsel Araştırma Merkezi tarafından yapılan araştırmaya göre, 2004-2010 yıllarındaki enflasyon oranı %70 ( yüzde yetmiş) ve yakıt fiyatlarındaki artış %77 ( yüzde yetmişyedi) iken Ankara’da toplu taşım araçlarındaki fiyat artışı %105 oranında gerçekleşmiştir.

UKOME’nin son kararıyla 2010 yılı başındaki fiyatlara dönülerek, Ankara Büyükşehir Belediyesi Türkiye’deki tüm anakentler içerisinde en yüksek şehir içi toplu taşım ücretini uygulamaya koyarak yeniden şampiyonluğu ele geçirmiştir.

UKOME’NİN YENİ KARARINA DAVA

Ankara Minibüsçüler Odası’nın açtığı dava üzerine Ankara 2.İdare Mahkemesi’nin 11.03.2010 tarihinde vermiş olduğu yürütmenin durdurulması kararı üzerine UKOME, 12.03.2010 tarihinde mahkeme kararına uyma gerekçesiyle toplanarak yeniden şehir içi toplu taşım araçlarına ilişkin fiyatları arttırmıştır.

Bu karar göre; tek binişlik manyetik kartlarda tam bilet 1.85TL, indirimli bilet 1.15TL, çok binişli manyetik kartlarda tam bir biniş 1.50TL, indirimli bir biniş 1.10TL olmuştur. Özel halk otobüsü ve özel toplu taşım araçlarında tam bilet 1.85TL, indirimli bilet 1.15TL olmuştur. Kısa mesafe minibüs taşıma ücreti 1.85TL, uzun mesafe ise 2.20TL olarak belirlenmiştir. Ayrıca, 75 dakikalık transferler için ise yine tam bilette 50 kuruş, indirimli bilette ise ücret alınmamasına karar verilmiştir.

Dünya Tüketici Hakları Günü olan 15 Mart 2010 Pazartesi Günü Tüketici Hakları Derneği ( THD), Tüketiciyi Koruma Derneği ( TÜKODER) ve Tüketici Dernekleri Federasyonu ( TÜDEF) tarafından 16.,12. ve 1.İdare Mahkemelerinde UKOME’nin zam kararının yürütmesinin durdurulması ve iptali için yeniden dava açılmıştır.

Açılan dava dilekçelerinde, UKOME’nin 2004 yılı fiyatına inen kararı eleştirilerek şöyle denilmiştir:

Alınmış olan karar yasanın ve yönetmeliğin aramış olduğu usul ve şartları taşımadığı gibi ; yetki , biçim, amaç, sebep ve konu yönünden hukuka aykırı bulunmaktadır.

İdare biçimsel olarak yargı kararını uygular görünmüş, yaptığı yeni işlemle ,uyguladığı kararı etkisiz duruma getirmiştir. Tesis edilmiş olan yeni işlem Hakkın kötüye kullanılması niteliğindedir.

Nitekim haberlere yansıdığı, medyaya duyurulduğu üzere UKOME tarafından alınan 2010/8 sayılı karar idarenin ve Ankara 2. İdare Mahkemesinin 2010/330 E sayılı dosyasında davacı durumunda olan Minibüsçüler Odasının hoşuna gitmemiş; Ankara 2. İdare Mahkemesinin 2009/900 ve Ankara 9. İdare Mahkemesinin 2008/2100 E sayılı dosyalarından verilmiş olan iptal kararlarını etkisizleştirmek, uygulanmasının önüne geçmek için yollar aranmıştır. Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevini yürütmekte olan Belediye Başkanı yargı yerleri üzerinde baskı oluşturmak amacı ile demeçler vermiş, açıklamalarda bulunmuş, ulaşım hakkını engeller şekilde sefer sayılarını azaltmış, minibüsçüler ve otobüsçüler seferleri durdurmuşlardır. Tüm bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere idare verilmiş olan iptal kararlarını uygulamak niyetini taşımamaktadır.

UKOME tarafından yargı yerinden verilen kararı uyguladığı gerekçesi ile alınmış olan 2010/ 8 sayılı karar tamamen hakkın kötüye kullanımı niteliğindedir.

UKOME’nin 12.03.2010 tarihli zam kararının iptaline ilişkin açılan dava dilekçesinin sonuç bölümünde özet olarak şöyle denilmektedir:
Toplu taşıma ücretlerinin yeniden belirlenerek ; ücretlere zam yapılması yönünde ki karar açıkça hukuka , Anayasa’nın Tüketicilerin Korunması ve sosyal devlet ilkelerine,İYUK madde 28 hükümlerine aykırı olup , zamma ilişkin kararın uygulanması telafisi imkansız zararlara neden olacaktır. Tüketicinin yaşam standartları düşecek , kaliteli ve en ucuz hizmet alma hakkına zarar verilmiş olacaktır.
İdare tarafından yargı kararına uymak bahanesi ile alınmış olan karar açıkça usule ve yasaya aykırıdır.

Bu nedenle dava sonuna kadar kararın yürürlüğünün durulmasını istemek zorunluluğu doğmuştur.


Turhan ÇAKAR
Tüketici Hakları Derneği
Genel Başkanı