|
ASKİ'nin Kademeli Fiyat Uygulamasına
Danıştayın İptal Kararı
Bu köşede daha önce gündeme getirilen ASKİ’nin konut aboneleri için
kademeli fiyat uygulaması ve 45 günlük dönemler halindeki faturalandırma
işlemi Danıştay Sekizinci Dairenin 24.03.2009 tarihli kararı ile iptal
edilerek dava dosyası yeniden bir karar verilmek üzere Ankara 6.İdare
mahkemesine gönderilmiştir.
Konu ile ilgili olarak hem Ankara Barosu hem de Tüketici Hakları Derneği
tarafından birbirinden habersiz ayrı ayrı davalar açılmıştı. Ankara
Barosunun davayı daha önce açmış olması nedeniyle, ilgili Mahkeme ve
Danıştay tarafından daha önce ele alınarak karar verilmiştir. Kararın bu
şekilde kesinleşmesi tüketicileri çok önemli ölçüde rahatlatacaktır.
Bilindiği gibi, 2009 yılında yapılan yerel seçimler öncesinde, Tüketici
Hakları Derneği tarafından Sayın Murat KARAYALÇIN’a “Nasıl Bir Belediye
İstiyoruz ? ” başlıklı bir dosya verilerek su ile ilgili istekler
belirtilmişti.
Bunun üzerine, Sayın KARAYALÇIN, suyun faturalandırılma döneminin 45
günden 30 güne indirileceğini açıklamıştı. Melih GÖKÇEK’de seçim yatırımı
nedeniyle suyun faturalandırma dönemini 45 günden 30 güne indirmişti.
Aşağıda, Danıştay Sekizinci Daire tarafından verilen kararın özeti aynen
okuyucularımızın görüşlerine sunulmuştur.
DANIŞTAY SEKİZİNCİ DAİRENİN İPTAL KARARI
2560 Sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve
Görevleri Hakkında Yasanın 23.maddesinde su satışı, kanalizasyon tesisi
bulunan yerlerdeki kullanılmış suların uzaklaştırılması, septik çukurların
boşaltılması giderleri için ayrı tarifeler yapılır. Bu tarifelerin
tespitinde, yönetim ve işletme giderleri ile amortismanları doğrudan gider
yazılan (aktifleştirilmeyen) yenileme, ıslah ve tevsi masrafları ve
%10’dan aşağıya olmayacak nispetinde bir kar oranı esas alınacağı,
tarifelerin tespiti ile tahsilatla ilgili usul ve esasların bir yönetmelik
ile belirleneceği ek 5.maddesinde ise bu yasanın diğer Büyükşehir
Belediyelerinde de uygulanacağı kuralı yer almıştır.
2464 Sayılı Belediye Gelirleri Yasasının mükerrer 44.maddesinde konutlara
ait çevre temizlik vergisi, su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle
metreküp başına Büyükşehirlerde 15YKR, diğer yerlerde ile 12YKR olarak
hesaplanacağı su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle hesaplanan çevre
temizlik vergisinin, su faturasında ayrıca gösterilmek suretiyle tahakkuk
etmiş sayılacağı kuralı yer almıştır.
2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Yasası’nın 7.maddesinin 4.fıkrasında
düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olmasının bu düzenlemeye dayalı
işlemin iptaline engel olmayacağı kuralı bulunmaktadır.
ASKİ Tarifeler Yönetmeliğinin 13.maddesinde ASKİ Genel Müdürlüğü Yönetim
Kurulu Kararı ile su tüketimi tahakkuk ve tahsilatlarını üst sınırı iki
ayı geçmeyen dönemlerde yapacağı, sürelerin saptanmasında genel müdürün
yetkili olduğu, 74.maddesinde ise tasarrufu teşvik amacıyla kademeli
tarife uygulaması yapılabileceği kurala bağlanmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara Su Kanalizasyon İdaresi Yönetim
Kurulunun 27.02.1991 günü 78 sayılı kararı ile su tüketiminin 1991
yılından itibaren resmi kurum ve belediye abonelikleri için aylık, konut
ve işyeri abonelikleri için 45 günlük dönemler esas alınarak tahakkuk ve
tahsil edilmesine ve üst sınır 2 ayı geçmemek kaydıyla sürenin
belirlenmesinde genel müdürün yetkili kılınmasına karar verildiği, ASKİ
Yönetim Kurulunun 03.10.1996 günlü 504 sayılı kararı ile de, daha önce,
her ayın ilk günündeki ABD dolarının merkez bankası döviz alış kuru
üzerinden yeniden hesaplanarak uygulanan su ve atıksu tarifelerinin, DİE
tarafından yayınlanan toptan eşya fiyatları endeksindeki ( TEFE) aylık
artış oranına göre hesaplanması ve yeniden belirlenmesine, konut aboneleri
için fiyatlandırmanın tüketilen su miktarı baz alınarak 0-10, 11-30 ve 31
ve üzeri metreküp olarak kademelendirilmesine karar verildiği ve Ankara
Büyükşehir Belediye Meclisinin 03.10.1996 günlü 425 sayılı kararıyla:
“konut düzenlenmesi ve TEFE’nin altında aylık artış belirleme konusunda
ASKİ Yönetim Kurulunun yetkili olması” şeklinde tadilen onandığı,
konutların su ihtiyacının temini bu tarihlerden itibaren uygulamanın
anılan karara dayalı yapıldığı, en son 10.11.2005 tarihinde yapılan fiyat
değişikliğinde ise konutlar için 0-10m3 arası 0,64YTL-m3 11-30m3 arası
1.66YTL m3 30 m3 sonrası için 2.44YTL-m3 şeklinde fiyat belirlemesi
yapıldığı anlaşılmaktadır.
Belde halkının müşterek ihtiyacı olan şebeke suyunun dağıtımı,
depolanması, atıksuyun uzaklaştırılması ve fiyatının belirlenmesi
konusunda tekel konumunda olan su ve kanalizasyon idarelerinin, belde
halkına ekonomik olarak yük teşkil edecek, makul sayılamayacak
uygulamalardan kaçınması gerektiği açıktır.
Anılan yasa hükmü gereğince, su bedeli maliyet bazlı olarak
belirleneceğine göre her bir m3 su bedelinin eşit olacağı açıktır. Bu
bakımdan maliyeti eşit olanının satış bedelinin de eşit olması gereklidir.
Su bedelinin tüketim miktarına göre kadelemelendirilmesi ise eşit
maliyetli bir maldan daha fazla ücret alınması sonucunu doğurduğundan, bu
da eşitlik ilkesine aykırıdır. Keza, su tüketimine bağlı olarak tahakkuk
ettirilen atıksu bedelinin hesaplanmasında da eşitsizlik yaratacağı
açıktır.
Ayrıca tarifeler yönetmeliğine göre 2 ay geçmeyecek dönemlerde tahakkuk
yapılabileceği belirtilmiş ise de aylık hesaplama dönemi yerine 45 günlük
dönemlerin baz alınması nedeniyle kullanılan su miktarı artacağından,
hesaplanacak su bedelinde meydana gelen artış daha da büyük olacaktır. Bu
nedenle, aylık dönemler baz alınarak tahakkuk işleminin yapılması
hakkaniyete ve ölçülülük ilkesine uygun olup idareye ek bir külfet
getirmemektedir.
Bu durumda, Ankara su bedelinin tüketim miktarına göre
kademelendirilmesinde ve faturaların 45 günlük süre ile tahakkuk
ettirilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, Ankara 6.İdare Mahkemesi Kararının, su satış
ücretinin tefeye göre arttırılarak belirlenmesi işleminin iptaline ilişkin
kısmına yönelik temyiz isteminin reddine ve kısmının onanmasına, su
bedelinin tüketim miktarına göre kadelemenledirilmesine ve faturaların 45
günlük süreyle tahakkuk ettirilmesinin iptali isteminin reddine ilişkin
kısmına yönelik temyiz isteminin kabulü ile kararın bu kısmının
bozulmasına bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere
dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 24.03.2009 gününde oy çokluğu ile
karar verildi. 19.06.2009
Turhan ÇAKAR
Tüketici Hakları Derneği
Genel Başkanı |
