Bankaların Almış Olduğu Haksız Ücretler

Bankaların bir çok işleminde ve uygulamasında haksız yere almış oldukları ücretler nedeniyle tüketiciler mağdur edilmektedir. Bankaların almış oldukları haksız ücretlerden en yaygın olan iki tanesi yıllık kredi kartı ücreti ile hesap işletim ücretidir.

Bankaların kredi kartlarından almış oldukları yıllık ücretlere Yargıtay 2008 yılında tüketiciler lehine noktayı koymuştu. Hesap işletim ücreti konusunda ise elimizde, Ankara 5.Tüketici Mahkemesi’nin tüketici lehine vermiş bulunduğu karar bulunmaktadır.

Tüketiciler, Yargıtay Kararını emsal göstererek yıllık kart ücretini ödemeyebilecekleri gibi önceden ödemiş oldukları yıllık kart ücretlerini de isteyebilirler.

Hesap işletim ücreti konusunda Ankara 5.Tüketici Mahkemesinin kararı Yargıtay Kararı gibi emsal teşkil etmese bile örnek olarak gösterilip ödenen hesap işletim ücreti geri istenebilir.

Aşağıda, Yargıtay kararı ile Ankara 5.Tüketici Mahkemesinin karar özetleri yer almaktadır.

YILLIK KART ÜCRETİNE İLİŞKİN YARGITAY 13.HUKUK DAİRESİNİN KARAR ÖZETİ

4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 4822 Sayılı Kanunla Değişik 6. maddesi ile sözleşmelerdeki haksız şart düzenlenmiş ve "Satıcı ve sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme koşulları haksız şarttır. Taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu her türlü sözleşmede yer alan haksız şartlar tüketici için bağlayıcı, değildir. Eğer bir sözleşme şartı önceden hazırlanmışsa ve özellikle standart sözleşmede yer alması nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilir. Sözleşmenin bütün olarak değerlendirilmesinden, standart sözleşme olduğu sonucuna varılırsa, bu sözleşmedeki bir şartın belirli unsurlarının veya münferit bir hükmünün müzakere edilmiş olması, sözleşmenin kalan kısmına bu maddenin uygulanmasını engellemez. Bir satıcı veya sağlayıcı, bir standart şartın münferiden tartışıldığını ileri sürüyorsa, bunu ispat yükü ona aittir. 6/A, 6/B, 6/C, 7, 9, 9/A, 10, 10/A ve 11/A maddelerinde yazılı olarak düzenlenmesi öngörülen tüketici sözleşmeleri en az oniki punto ve koyu siyah harflerle düzenlenir ... " hükmü, yine 4077 Sayılı Kanunun değişik 6 ve 31 maddelerine dayanılarak hazırlanan Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Hakkında Yönetmeliğin 7. maddesinde "satıcı, sağlayıcı veya kredi veren tarafından tüketici ile akdedilen sözleşmede kullanılan haksız şartlar batıldır" hükmü getirilmiştir.

Taraflar arasındaki 22.12.1995 tarihli sözleşmenin 9. maddesinde kart kullanıcısından kart kullanım ücretinin alınacağı belirtilmiştir.
Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında 22.12.1995 tarihli sözleşme incelendiğinde; sözleşmenin davacı banka tarafından matbu, standart olarak hazırlanıp boş olan kısımların rakam, isim ve adresler yazılarak doldurulduğu, sözleşmenin on iki punto koyu siyah harflerle düzenlenmediği görülmektedir. Davacı, tüketici aleyhine olan ve tüketiciyi kart kullanımı ücreti adı altında bir külfete sokan sözleşme hükmünün tüketici ile ayrıca müzakere edilerek kararlaştırıldığını iddia ve ispat edememiştir. Böyle olunca sözleşmedeki kredi kartı üyelik ücreti alınacağına dair hükmün açıklanan yasa ve yönetmelik hükümleri karşısında haksız şart olduğu kabul edilmelidir. Dolayısıyla davacı bankanın bu sözleşme hükmüne dayalı olarak kredi kartı kullanıcısı davalıdan ücret istemesi olanaklı değildir.

Bu durumda yasaya uygun olan, Zonguldak Tüketici Sorunları Hakem Heyeti kararının iptali istemi ile açılan davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yukarda açıklanan hususlar gözetilmeden davanın kabulü usul ve yasaya aykırı olup hükmün bozulması gerekir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle Yargıtay Cumhuriyet başsavcılığının HUMK'nun 427/6. maddesine dayalı kanun yararına bozma isteğinin kabulü ile hükmün sonucuna etkili olmamak üzere BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine, 2.5.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.


HESAP İŞLETİM ÜCRETİNE İLİŞKİN ANKARA 5.TÜKETİCİ MAHKEMESİNİN KARAR ÖZETİ

Yapılan yargılama sonucunda toplanan delillerden; davacı banka ile davalı arasında 01.03.2004 tarihinde “Hesap Taahütnamesi” imzalandığı, davalının hesap işletim ücretinin iadesi için hakem heyetine müracaat ettiği, hakem heyetinin 13.08.2007 tarih ve 2101 sayılı “ …. Hesap işletim ücretinin iptal edilerek, 16.01.2007 tarihinde kesildiği anlaşılan 14,29YTL’nin tüketiciye iade edilmesine” karar verdiği, 4822 Sayılı Yasa ile Değişik 4077 Sayılı Yasanın 6.maddesindeki haksız şartların düzenlendiği, 13.06.2003 tarihli Resmi gazete’de yayınlanan Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Hakkındaki Yönetmeliğin 14.6.2003 tarihinde yürürlüğe girdiği, yönetmeliğin 5.maddesinde haksız şartın 6.maddesinde sözleşme şartlarının haksızlığının değerlendirilmesinin 7.maddesinde haksız sözleşme şartları karşısında tüketicinin haklarının ve 5464 Sayılı Yasanın 24.maddesinde sözleşme şartlarının düzenlendiği, yasal düzenlemeler karşısında dava konusu olay değerlendirildiğinde bireysel müşteri sözleşmesinin davalı banka tarafından tek taraflı hazırlanmış, maktu bir sözleşme olduğu, davalı tüketicinin sözleşme içeriğine etki edemediği, ihtilaf konusu komisyon, ücret ve masraflar başlıklı sözleşmenin 11.maddesinde yer alan hükmün davalı ile müzakere edildiği yönünde bir iddianın olmadığı, buna ilişkin delilde sunulmadığı, sözleşmenin 11.maddesiyle davacı bankaya tek taraflı olarak masraf, hesap işletim ücreti, sair ücret veya komisyonları ve ekstre ücretlerini belirleme yetkisi verilmesi ve davalıya da belirlenen miktarı ödeme yükümlülüğü getirilmesinin, tüketici aleyhine düzenlenmiş haksız şart niteliğinde bir hüküm olduğu, yok sayılmasına gereken bu hüküm olmadan da taraflar arasındaki sözleşmenin ayakta kaldığı, 5464 Sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunun geçici madde 3’de “ Bu Kanunun kapsamındaki kart çıkaran kuruluşlar faiz hesaplamasına ilişkin uygulamalarını üç ay, diğer uygulamalarını ise bir yıl içerisinde bu kanun hükümlerine uygun hale getirmek zorundadırlar. Ancak, 24.maddenin üçüncü fıkrasındaki asgari tutar bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay yüzde on olarak uygulanır.” Hükmünün yer aldığı, davalı bankanın uygulamalarını bir yıl içerisinde 5464 Sayılı yasanın hükümlerine uygun hale getirmek zorunda olduğu anlaşıldığından hakem heyeti kararı yerinde görülmekle aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
Hüküm: 1) Davacının davasının reddine karar verildi. 26.02.2008

TÜKETİCİLER HAKLARINI NASIL ARAYACAKLAR

Tüketiciler, haksız yere ödemiş oldukları yıllık kart ücreti ile hesap işletim ücretini geri isteyebilirle. Ancak, bunun için öncelikle tüketicilerin ikamet ettikleri ilçede bulunan kaymakamlıktaki tüketici sorunları hakem heyetine başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

Tüketiciler, 5 yıl geriye dönük olarak ödemiş oldukları yıllık kart ücretlerini ekstrelerini varsa isteyebilirler.

Tüketici sorunları hakem heyetleri tüketicilerin başvurusu üzerine en geç üç ay içerisinde karar vermek durumundadır. Özellikle, yıllık kart ücreti konusundaki kararlar genellikle tüketiciler lehine sonuçlanmaktadır. Çünkü, Yargıtay kararlarına hem tüketici sorunları hakem heyetleri hem de tüketici mahkemeleri genellikle uymaktadırlar.

Gerek Yargıtay kararı gerekse Ankara 5.Tüketici Mahkemesinde ortak olan nokta yıllık kart ücreti ve hesap işletim ücreti konusunda Tüketicinin Korunması Hakkında Yasanın 6.maddesine aykırı olarak her iki konudaki sözleşmelerin tek taraflı olarak tüketiciyle müzakere edilmeden düzenlenmiş olmasıdır. Bu gibi durumlarda sözleşmelerdeki şartlar haksız şarttır ve yasaya göre de haksız şartlar geçersizdir. Bu ortak noktayı dikkate alarak tüketiciler hesap işletim ücreti konusunda olsun, bankaların aldığı diğer haksız ücretler konusunda olsun haklarını aramalıdırlar.

Tüketici Hakları Derneği olarak tüketicilere her zaman için bu konu ile ilgili olarak yardımcı olmaya hazır olduğumuzun bilinmesi isteriz.

Turhan ÇAKAR
Tüketici Hakları Derneği
Genel Başkanı