Çocuklara Yönelik Sağlıksız Gıdaların Yasaklanması Konusunda Dünya Çapında Başlatılan Kampanya

Çocuklara yüksek kalorili ama düşük besin değerli gıdaların pazarlanmasının alan ve boyutunun kısıtlanması için Uluslararası Tüketiciler Birliği ve Uluslararası Obeziteyle Mücadele Gücü’nün dünya çapında başlattığı kampanya Tüketici Hakları Derneği tarafından 17 Mart 2008 Pazartesi günü yapılan bir basın toplantısıyla Türkiye’de başlatılmıştır.

Tüketici Hakları Derneğinin de üyesi olduğu Uluslararası Tüketiciler Örgütü ve Uluslararası Mücadele Gücünün, çocuklara pazarlanan yüksek kalorili ama düşük besin değerli gıdalara yönelik başlattığı global bir yasak çağrısını tüketici grupları, sağlık örgütleri ve akademisyenler destekliyor.

177 milyon aşırı kilolu ve obez çocuğa gıda ve alkolsüz içecek reklamları için 13 milyar dolar harcanıyor.

15 Mart Dünya Tüketici Hakları Gününde pazarlanan yüksek kalorili ama düşük besin değerli gıdaların zararının altı çiziliyor.

Koalisyon, Dünya Sağlık Örgütü’nü “Çocuklara Gıda Pazarlamaya Yönelik Uluslararası Düzenleme”yi benimsemeye ve ulusal gıda pazarlaması mevzuatıyla bu düzenlemenin birleştirilmesine çağrıda bulunuyor.

Bu düzenlemenin benimsenmesi, obezite ile ilgili hastalıklar tarafından halihazırda tehdit edilen 117 milyon çocuğa yardım açısından büyük bir adım olacaktır. Dünya Sağlık Örgütü’nün tahminlerine göre, 2015 yılına kadar 2.3 milyar insan aşırı kilolu olacaktır.

Mayıs 2008’de Dünya Sağlık Meclisi’nde Uluslararası Tüketiciler Birliği ve Uluslararası Obeziteyle Mücadele Gücü tarafından ele alınacak olan bu düzenleme, kendisini düzenleme konusunda başarısız olan gıda endüstrisini ele alacaktır. Halihazırdaki endüstrinin kendini-düzenleme önerileri ve 12 yaş altındaki çocuklara yönelik pazarlamalar, Avrupa Birliği ve Amerika tarafından sınırlandırılmaktadır. Ancak, Uluslararası Tüketiciler Birliği, Uluslararası Obeziteyle Mücadele Gücü ve bunların işbirliği içerisinde oldukları kuruluşlar, bu sınırlamaların gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde görülen ciddi obezite artışının çaresine bakma konusunda çok da başarılı olmadığına inanıyorlar.

2006’da çokuluslu şirketlerin, internet oyunları, sosyalleşme siteleri, çizgi film karakterleri ve bunlara bağlı ünlü kuruluşlar aracılığıyla gıda, alkolsüz içecek ve şekerleme alanındaki reklama harcadıkları açığa vurulmamış paranın toplamı 13 milyar dolardır.

TAVSİYE EDİLEN YASAKLAR

Dünya Sağlık Örgütü, çocuklara yönelik gıda pazarlamasını kapsayan tavsiyeler üzerine danışmanlık işlerini yürütürken; Uluslararası Tüketiciler Birliği ve Uluslararası Obeziteyle Mücadele Gücü de Dünya Sağlık Örgütü’nün üye devletlerinin Düzenleme’de yer alan aşağıdaki tavsiyeleri kabul etmelerini isteyecektir.

• Saat sabah 6 ile akşam 9 arasında sağlıksız gıdaları teşvik eden reklamların radyo ve televizyonlarda yasaklanması

• Yeni medyayı (internet siteleri, sosyalleşme siteleri vb) kullanarak sağlıksız gıdaların pazarlanmasının engellenmesi

• Okullarda sağlıksız gıdaların teşvikinin engellenmesi

• Sağlıksız gıdaları teşvik eden, çocuklara cazip gelen bedava hediyelerin, oyuncakların ya da koleksiyonu yapılabilecek nesnelerin dağıtımının engellenmesi

• Sağlıksız gıdaların pazarlanmasında ünlülerin, çizgi film karakterlerinin ve yarışmaların kullanılmaması

Bu Düzenleme, 15 Mart’ta dünya çapında, Uluslararası Tüketici Hakları Günü’ne atfen başlatılıyor. 50’nin üzerinde ulusal tüketici grubu sağlıksız gıdalarının pazarlanması yoluyla verilen zararın altını çizecek ve hükümetleri Dünya Sağlık Meclisi’nde bu Düzenlemeye destek vermeleri konusunda ikna etmeyi amaçlayan bu kampanyayı ele alacaktır.

Uluslararası Tüketiciler Birliği Başkanı Richard Llyod diyor ki;

“2015’e kadar 2.3 milyar insanın aşırı kilolu olacağı tahmin ediliyor. Bu nedenle, eğer çocuklarımızın obeziteye bağlı sağlık sorunlarının tehdidinden bağımsız büyümelerini istiyorsak harekete geçmemiz gerekmektedir. Bu kampanya, sadece zengin ülkelerde değil, dünya çapında, 16 yaşından küçüklere sağlanan sağlıksız gıdalara yönelik hükümetlerin ve gıda endüstrilerinin acil sorumluluk almasını içermektedir.

TÜKETİCİ HAKLARI DERNEĞİNİN GİRİŞİMLERİ VE ÇAĞRISI

Derneğimiz tarafından 2007 yılında 40 şubemizde 300 ilköğretim okulu ve lisenin kantininde yapılan araştırma sonuçları bilim kuruluşları ile paylaşılmıştır. Bilim kuruluşlarının görüşlerine uygun olarak Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlıklarından çocuklar için sağlıksız olan gıdaların okul kantinlerinde yasaklanmasını, bunların yerine sağlıklı gıdaların ücretsiz olarak öğrencilere sunulmasını istedik. Diğer taraftan, RTÜK’den çocukların sağlıksız gıda reklamlarında araç olarak kullanılmamasını istedik. Derneğimiz tarafından okullarda öğrencilere, öğretmenlere ve değişik yerlerde yetişkinlere, anne ve babalara verilen konferanslarda sağlıksız gıdaların riskleri, kullanılmamaları, çocuklara kullandırılmamaları anlatılmaktadır.

Tüketici Hakları Derneği olarak, üyesi olduğumuz Uluslararası Tüketici Örgütünün Uluslararası Obeziteyle Mücadele Örgütüyle birlikte başlattığı dünya çapındaki kampanyayı ülkemizde bugünden itibaren başlatıyoruz. Konuyla ilgili olarak Sağlık, Milli Eğitim ve Tarım Bakanlıklarına, RTÜK’e Uluslararası Kampanyaya ve hazırlanan Düzenlemeye destek vermeleri, gereğini yapmaları çağrısında bulunuyoruz.

Derneğimiz, ilgili bakanlıklara ve RTÜK’e mektup yazarak dünya çapındaki bu kampanyayı desteklemelerini ve gerekli düzenlemeleri yapmalarını isteyecektir.

Geleceğimiz olan çocuklarımızın sağlıklı gıda tüketebilmelerini sağlamak ilgili bakanlıkların, velilerin, öğretmenlerin ve hepimizin görevidir.


Turhan ÇAKAR
Tüketici Hakları Derneği
Genel Başkanı