|
Kredi Kartı Yıllık Ücretleri Sorun Olmaya
Devam Ediyor
Kredi kartlarından bankaların aldığı yıllık kart ücretlerine ilişkin
tartışmalar, farklı anlayışlar devam etmektedir. Tüketicilerden alınan
yıllık kart ücretinin iptali ve alınan ücretin iadesi için tüketiciler
tarafından yapılan başvuruda tüketici sorunları hakem heyetlerinin
tüketiciler lehine verdiği kararın iptali için ilgili bankalar tarafından
açılan davalar sonucunda da tüketici mahkemeleri aynı konuda farklı
kararlar vermektedir. Verilen farklı kararlar kafaları karıştırmakta ve
sorunun çıkmaza girmesine neden olmaktadır. Sorunun nedenlerini, tüketici
mahkemelerinin farklı kararlarını, tüketicilerin nelere dikkat etmesi
gerektiğini, kalıcı çözümün ne olduğunu aşağıda anlatmaya çalışacağım
YAŞANAN SORUNLAR
Bilindiği gibi, bankalar tüketicilere verdikleri kredi kartlarından
çeşitli miktarlarda yıllık kart ücreti almaktadır. Her banka,
tüketicilerden almış olduğu yıllık kart ücretinin miktarını kendisi
belirlemektedir. Kredi kartlarından ne miktarda yıllık ücret alınacağına
ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, Banka Kartları ve
Kredi Kartları Yasası’nın “ Kurumsal Yönetime ilişkin Hükümler” başlığı
altındaki 13.maddesinin 2.fıkrasında “Kart çıkaran kuruluşlar, kredi
kartlarına uyguladıkları faiz, gecikme faizi, yıllık ücret ve her türlü
komisyon oranları ile istenilen diğer bilgileri kamuoyuna yayınlanmak
üzere aylık olarak Kuruma iletir. Yayınlanacak bilgi ve belgelerin içeriği
ve yayınlama usûl ve esasları Kurulca belirlenir.” denilmektedir. Fakat,
bu hükümde yıllık kart ücretinin açıkça alınacağı belirtilmemektedir.
Belirtilmiş olsa bile, hukuki olmaz. Çünkü, Tüketicinin Korunması Hakkında
Yasanın “ Sözleşmelerdeki Haksız Şartlar” başlıklı 6.maddesinde ise “
Satıcı veya sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek taraflı olarak
sözleşmeye koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde
iyi niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe
neden olan sözleşme koşulları haksız şarttır.
Taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu her türlü sözleşmede yer alan
haksız şartlar tüketici için bağlayıcı değildir.
Eğer bir sözleşme şartı önceden hazırlanmışsa ve özellikle standart
sözleşmede yer alması nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse, o
sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilir.”
denilmektedir.
Bankaların düzenledikleri sözleşmeler, Tüketicinin Korunması Hakkında
Yasa’nın yukarıda açıklanan 6.maddesi hükümlerine göre tek taraflı,
dayatmacı ve standart sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerin içeriğine
tüketiciler etki edememektedir. Böyle olunca, bankalar tarafından
düzenlenen sözleşmelerdeki şartların bir çoğu tüketiciler aleyhine
dengesizliğe neden olmaktadır.
Bu nedenle, kredi kartı sözleşmelerinde yıllık kart ücretinin alınacağının
belirtilmesi haksız bir şarttır. Yasaya göre, haksız şartlar tüketici için
bağlayıcı değildir. Hukukçuların büyük bir çoğunluğu bu görüşte iken
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel
Müdürlüğü tarafından yayınlanan bir genelgede; kredi kartlarına ilişkin
düzenlenen sözleşmelerde yıllık kart ücreti alınacağına ilişkin bir şart
varsa bu şartın geçerli olacağı, yıllık kart ücreti alınacağına ilişkin
bir şart yoksa yıllık kart ücreti alınamayacağı belirtilerek sorunun
tüketiciler aleyhine dönmesine neden olunmuştur.
Ne yazık ki, bu konuda tüketiciler lehine verilen bazı tüketici sorunları
hakem heyetleri kararlarına karşı ilgili bankalar tarafından açılan iptal
davalarında bazı tüketici mahkemeleri tüketiciler lehine, bazı tüketici
mahkemeleri de tüketiciler aleyhine karar vermektedir. Uyuşmazlık konusu
miktar ( yıllık kart ücreti ) 792YTL tutarının altında olduğundan tüketici
mahkemesinin kararı kesinleşmiş oluyor ve yalnızca karar verilen kişiyi
ilgilendiriyor, emsal teşkil etmiyor, tüketiciler mahkeme kararını temyiz
edemiyor.
FARKLI MAHKEME KARARI ÖRNEKLERİ
Bankaların kredi kartlarından aldığı yıllık kart ücretleri hakkında
tüketici sorunları hakem heyetlerinin tüketiciler lehine verdiği
kararların iptali için ilgili bankaların açmış olduğu davalarda tüketici
mahkemelerinin farklı iki karar örneği aşağıda özetlenmiştir.
Örnek-1: Çankaya Kaymakamlığı Tüketici Sorunları Hakem Heyeti’nin tüketici
lehine verdiği kararın iptali için Garanti Bankasının açtığı iptal davası
hakkında Ankara 4.Tüketici Mahkemesi’nin banka lehine verdi kararın
gerekçesinde “Davalı tarafından davacı Banka’dan alınan kredi kartı ile
ilgili olarak üyelik ücretine yapılan itiraz Hakem Heyeti tarafından kabul
edilerek kaldırılmıştır. Taraflar arasında imzalanmış bulunan sözleşme
getirilip incelenmiştir. Sözleşmenin 12.madde de üyenin belirtilen faiz ve
vergileri bankaya ödemeyi kabul ve beyan ettiğini, giriş aidatı; bankanın
bu sözleşme uyarınca verdiği / vereceği hizmetler karşılığında kart ve ek
kartlar için birer defaya mahsus olmak üzere aldığı aidat olduğu, üyelik
aidatı: kart ve ek kart hizmetleri karşılığı her yıl için banka tarafından
üyeden alınması belirtilmiştir. Toplanan deliller dikkate alınarak
bilirkişi incelemesine gerek duyulmamıştır. Taraflar arasındaki sözleşmede
yıllık üyelik aidatı ödeneceği kararlaştırıldığından mevcut delil durumu
ve dosya kapsamına göre hakem heyeti kararının kaldırılmasına karar
verilmiştir.” denilmektedir.
Örnek-2: Keçiören Kaymakamlığı Tüketici Sorunları Hakem Heyeti’nin
tüketici lehine verdiği kararın iptali için Akbank’ın açtığı iptal davası
hakkında Ankara 2.Tüketici Mahkemesi’nin banka lehine verdiği kararın
gerekçesinde “ 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 31. ve
4822 Sayılı Kanunla Değişik 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında
Kanunun 6.maddesine dayanılarak hazırlanan Tüketici Sözleşmelerindeki
Haksız Şartlar Hakkında Yönetmelik’in 7.maddesinde ve Yargıtay 13.Hukuk
Dairesi 23.11.2005, E. 2005/11428, K. 2005/17306 kararında belirtilen
“satıcı, sağlayıcı ve kredi veren tarafından tüketici ile akdedilen
sözleşmede kullanılan haksız sözleşme şartları geçersizdir. Tüketici
sözleşmedeki haksız şartın gereğini yerine getirmez. Hukuken haksız
şartlar batıldır.Yani geçersizdir.” Hükmüne göre tüketici ile banka
arasında akdedilen sözleşme tüketici aleyhine haksız şart içerdiği, kabul
edilmiştir. Somut olayda; kredi kartı kullanıcısından alınan üyelik
ücretinin sözleşmede yer alan haksız şart niteliğinde olduğu ve bu nedenle
“ Keçiören Tüketici Sorunları Hakem Heyeti” kararının yasa ve mevzuata
uygun olduğu anlaşıldığından davacı bankanın itirazının reddine karar
verilmiştir.” denilmektedir.
TÜKETİCİLERE UYARILAR
Tüketiciler kredi kartı sözleşmesini okuyup incelemelidir. Sözleşmede,
kredi kartına ilişkin yıllık ücret alınacağına ilişkin hiçbir şart
olmamasına karşı banka ücret alış ise, tüketici bu ücretin alınmaması,
alınan ücretinde de iadesi için öncelikle bankaya başvuruda bulunmalıdır.
Bankadan olumsuz yanıt alınması ya da hiçbir yanıt alınamaması durumunda
sözleşmenin bir sureti ile birlikte tüketici sorunları hakem heyetine
başvuruda bulunulmalıdır. Sözleşmenin bir örneği tüketicinin elinde yok
ise tüketici bankadan bir suretini istemelidir. Banka sözleşmenin bir
suretini vermiyorsa tüketici durumu hakem heyetine anlatmalıdır. Eğer
sözleşmede yıllık kart ücreti alınacağına ilişkin bir şart varsa yukarıda
örneklerini verdiğimiz farklı mahkeme kararlarını dikkate alarak
tüketiciler ona göre girişimde bulunulmalıdır. Tüketiciler konu hakkında
Tüketici Hakları Derneğinden yardım isteyebilirler. Sorunun tüketiciler
lehine kalıcı çözümü, gerek Tüketicinin Korunması Hakkında yasa gerekse
Banka Kartları ve Kredi Kartları Yasasında yapılacak değişiklerle
sağlanabilecektir. Tüketici Hakları Derneği gerekli girişimlerde
bulunmaktadır.
Turhan ÇAKAR
Tüketici Hakları Derneği
Genel Başkanı |
