|
Pahalı Su Hizmeti Sunan ASKİ'ye Dava
ASKİ’nin uyguladığı su fiyatları hakkında tüketicilerden Derneğimize gelen
yoğun şikayetler üzerine, 26 Mart 2007 tarihinde Ankara Bölge İdare
Mahkemesinde ASKİ’nin haksız fiyat uygulamasının iptali ve yürütmenin
durdurulması için Derneğimiz tarafından dava açılmıştır.
İPTALİ İSTENEN HAKSIZ UYGULAMALAR
1- Kademeli fiyat uygulaması,
2- Faturaların 45 günlük periyotlarla düzenlenmesi,
ASKİ, uzun zamandan beri suya kademeli fiyat uygulayarak ve su
faturalarını 45 günlük periyotlarla düzenleyerek tüketicilerin çok pahalı
su kullanmasına neden olmaktadır.
ASKİ tarafından, 10m3 ile 30m3 arasında tüketilen her m3 su başına %159,
30m3 den sonraki her m3 başına ise %284 daha fazla su parası alınmaktadır.
Bu fiyatlara KDV dahil değildir.
Bu haksız uygulamanın iptaline ilişkin ASKİ’ye yapılan başvuruya ise ASKİ
şu gerekçeyi göstermektedir: Büyükşehir Belediyesinin su ve kanalizasyon
hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gereken her türlü tesisi kurmak, kurulu
olanları devir almak; abonelere temiz, kesintisiz su verebilmek ve
kullanılmış suları uzaklaştırmak amacıyla sürekli yeni yatırımlar
yapabilmek için suyun 45 günlük periyotlarla tahakkuk ettirilmesi ASKİ
Yönetim Kurulu Kararı gereğince, kademelendirilmesi ise Büyükşehir
Belediye Meclisi’nin kararları gereğince belirlenmektedir.
Uygulamada hemen her abonenin ne kadar tasarruf yaparsa yapsın, kademeli
artış sınırlarını geçtiği ortadadır.Faturaların 45 günlük periyotlarla
düzenlenmesi ile tüketicilerin daha az su harcayarak kademe sınırlarını
geçmemesi olanaksız duruma getirilmiştir.
Bu uygulamanın iyi niyet kurallarına, kamu yararına ve tüketici haklarına
aykırı olduğu ve ASKİ’ye daha çok gelir sağlama amacını taşıdığı
tartışmasızdır.
Tüketicinin tarifede öngörülen kademe sınırlarına uyabilmesi için;
çamaşırını, bulaşığını yıkamaması, evini temizlememesi, kendisinin de
ayda, hatta 2 ayda bir yıkanması vs. gerekecektir. Bu da tüketicinin yaşam
standardının kabul edilemeyecek ölçüde düşmesi demektir. Bununla birlikte,
yeterli su kullanmamak tüketicilerde sağlık sorunlarının doğmasına neden
olabilecektir.
Su, en temel bir kamusal hizmet ve en temel tüketici hakkıdır. Her
tüketicinin ve yurttaşın yeterli suya ulaşma hakkı vardır. İlgili kamu
kuruluşlarının evrensel tüketici hakları, sosyal devlet ilkesi ve kamu
yararı gereğince bunu sağlama ve fiyat politikalarını buna göre belirleme
sorumluluğu bulunmaktadır.
ASKİ’NİN UYGULAMASI TÜKETİCİ YASASINA AYKIRI
Tüketicinin Korunması Hakkında Yasa’nın 6.maddesinde; “ satıcı veya
sağlayıcının tüketiciyle müzakere etmeden, tek taraflı olarak sözleşmeye
koyduğu, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde iyi niyet
kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan
sözleşme koşulları haksız şarttır. Taraflardan birini tüketicinin
oluşturduğu her türlü sözleşmede yer alan haksız şartlar tüketici için
bağlayıcı değildir. Eğer bir sözleşme şartı önceden hazırlanmışsa ve
özellikle standart sözleşmede yer alması nedeniyle tüketici içeriğine etki
edememişse, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul
edilir. Sözleşmenin bütün olarak değerlendirilmesinden, standart sözleşme
olduğu sonucuna varılırsa, bu sözleşmedeki bir şartın belirli unsurlarının
veya münferit bir hükmünün müzakere edilmiş olması, sözleşmenin kalan
kısmına bu maddenin uygulanmasını engellemez. Bir satıcı veya sağlayıcı,
bir standart şartın münferiden tartışıldığını ileri sürüyorsa, bunu ispat
yükü ona aittir……” denilmektedir.
Davalı ASKİ ile davacı ve şikayetçi olan tüketiciler arasındaki sözleşme,
yasada belirtildiği şekilde bir standart sözleşme olup, tüketici hiçbir
şekilde sözleşmenin içeriğine etki edememiştir. Sağlayıcı konumundaki
ASKİ’nin sağladığı hizmetin bedelinin belirlenmesi konusu tamamen
tüketicinin müdahalesi dışında tutulmuştur.
Tüketici, malın bedeline müdahale edemediği gibi, bedelin hangi ölçütlere
göre alınacağı, hangi ölçütlere göre artırılacağı gibi hususlara da
müdahale edememektedir. Oysa bir sözleşmede, sözleşme konusu malın ya da
hizmetin bedelinin önceden belli olması, en azından belirlenebilir olması,
hangi ölçütlere göre artırılacağının taraflarca müzakere ile belirlenmesi
gerekir.
Sözleşmeye tek taraflı olarak tüketiciyle müzakere edilmeksizin konulan,
iyi niyet kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe
neden olan sözleşme koşulları yasa gereğince haksız şarttır. Buna göre
davacı tüketiciler ile davalı ASKİ arasındaki, tüketiciye bir örneği de
verilmeyen sözleşmenin, su bedeline ilişkin koşulları haksız şart
niteliğinde olup tüketiciyi bağlamaz.
Tüketiciler tarafından, bu haksız uygulamanın kaldırılması hakkında
ASKİ’ye verilen dilekçelere ASKİ hep aynı gerekçelerle olumsuz yanıt
vermiştir.
Zaten zar zor geçinen ve büyük ekonomik sıkıntılar içinde boğuşan
tüketicilere, temel ve zorunlu bir kamu hizmeti olarak sunulması gereken
su hizmeti değerinin çok üzerinde fahiş bedel alınması, kar amacı
güdülmesi Anayasa’ya, sosyal devlet ve kamu yararı anlayışına, Tüketici
Yasası’na ve evrensel tüketici haklarına aykırı olması nedeniyle, bu
haksız uygulamanın Tüketici Hakları Derneği ve tüm Ankaralı tüketiciler
olarak iptal edilmesini istiyoruz.
Turhan ÇAKAR
Tüketici Hakları Derneği
Genel Başkanı |
